Krok 7 Programu 12 Kroków

Zwróciliśmy się do Niego w pokorze, aby usunął nasze braki.

(ang. Humbly asked Him to remove our shortcomings.)

Jak rozumiem Krok 7 Programu 12 Kroków AA?

W początkowym okresie zdrowienia, zanim po raz pierwszy zrealizowałem Krok Czwarty, wydawało mi się, że Krok Siódmy jest najłatwiejszym zadaniem w całym Programie. Przecież każdy człowiek potrafi zwrócić się, jakoś tam, do swojej Siły Wyższej (wyższej) i poprosić o usunięcie wad charakteru, albo cokolwiek innego. W pokorze? Jasne, nie ma problemu, mogę to zrobić nawet na kolanach i w kościele. I jeszcze się przy tym pomodlę. Przed i po. Wtedy się nad tym nie zastanawiałem, ale teraz wydaje mi się, że chyba wyobrażałem sobie Boga w roli kelnera, którego mogę zawołać i poprosić o posprzątanie stołu, bo już się dosyć najadłem i napiłem. Ale nie wcześniej! Najpierw miałem przecież mieć czas na to, by do syta wykorzystać swoje wady. No, cóż… tak było…

 

Po co i dlaczego mam realizować Krok Siódmy? W pewnej mierze odpowiedź na to pytanie zawarta jest już w rozdziale poświęconym Krokowi Czwartemu, ale powtórzę, bo wydaje mi się to ważne: niektóre z moich wad charakteru przyczyniły się bezpośrednio, lub pośrednio, w mniejszym lub większym stopniu, do uzależnienia się od alkoholu. Pozostawienie ich sobie, nawet jeśli ich używanie doraźnie i na krótką metę sprawia mi przyjemność, może być zagrożeniem dla trzeźwości. Bardzo realnym zagrożeniem. Najprostszym przykładem może być lekkomyślność. Przecież nie uzależniłem się od pierwszego kieliszka. Był w moim życiu taki okres, w którym, nie będąc jeszcze alkoholikiem, piłem dużo i coraz więcej. Czy nie uważałem wtedy lekkomyślnie, że groźba uzależnienia się mnie nie dotyczy? Że alkoholikami mogą się stać wszyscy inni, ale ja nigdy w życiu? Nie ulega chyba żadnej wątpliwości, że dalsze posługiwanie się i korzystanie z lekkomyślności, może być dla mnie, alkoholika, po prostu niebezpieczne.

Innym moim „brakiem” jest ewidentny bałagan duchowy, nieuporządkowany, a nawet nierozpoznany do końca świat wartości. Próba życia opartego na wartościach sprzecznych, albo cudzych, nie moich, kończy się zawsze cierpieniem, a odporność na cierpienie – zwłaszcza to długotrwałe i narastające – mam bardzo niewielką. Od szeroko pojmowanego cierpienia zawsze uciekałem w picie.

 

Jeśli już wiadomo, po co?, kolej na odpowiedź na pytanie – jak? Kwestie takie, jak Bóg, religia, wiara, czy wyznanie, są osobistą i prywatną sprawą każdego alkoholika, dlatego też o sposobach, czyli o samej „technice” zwracania się do takiego, albo innego Boga, nie będę się wypowiadał, koncentrując się jedynie na pokorze, która wydaje się stanowić podstawę istotę Siódmego Kroku. Do Boga, jakkolwiek ja Go pojmuję, mam się zwracać w pokorze. Czym, w takim razie, jest pokora dla alkoholika? I czym nie jest…

 

We współczesnej polszczyźnie słowo „pokora” przyjmować może dwa odmienne nieco znaczenia. Pierwsze to „świadomość własnej niedoskonałości”, a drugie to „uniżona postawa wobec kogoś”. We Wspólnocie AA funkcjonuje głównie to pierwsze, choć jego zakres znaczeniowy jest w niej zdecydowanie szerszy.

Podczas mityngów AA, wiele razy słyszałem, że komuś – do pewnego czasu – pokora myliła się z upokorzeniem. Sam to nawet powtarzałem. Wtedy wydawało mi się, że tak trzeba. Jednak wcale nie jestem przekonany, czy rzeczywiście temat pokory był, w jakikolwiek zresztą sposób, obecny w moim życiu przed uzależnieniem, lub w okresie, kiedy jeszcze piłem. Pokora, czy upokorzenie, zupełnie mnie wówczas nie interesowały. Bo i niby dlaczego miałbym się nad tym zastanawiać?

W początkowym okresie zdrowienia ta specyficzna AA-owska pokora nadal sprawiała mi problemy. Prawie dwie godziny siedziałem kiedyś w poczekali gabinetu dentystycznego i, całkiem poważnie, wydawało mi się, że jest to niewątpliwie świetna okazja do ćwiczenia pokory. W tym przypadku pomyliła mi się ona po prostu z cierpliwością. Innym razem za niebudzący wątpliwości przejaw pokory uznałem to, że nie pochwaliłem się, ani nawet nie zdradziłem, że coś umiem lepiej niż inni. Tu pokorę pomyliłem ze skromnością. Kiedy podczas mityngu AA, bez mrugnięcia okiem, spokojnie i bez zniecierpliwienia, słuchałem bardzo długiej litanii skarg i żalów, to też uznałem u siebie za typowo pokorną postawę. Tym razem moje mylne przekonania skorygował sponsor, pomagając mi zrozumieć, że kompletna obojętność wobec „mówcy” i jego spraw, też jeszcze pokorą nie jest. I nigdy nie będzie.

 

Uważam, że znakomicie oddaje istotę pokory, w jej AA-owskim znaczeniu, jedno proste zdanie: PROSZĘ, POMÓŻ MI. Jest w nim świadomość, że czegoś nie potrafię, nie umiem, nie znam się, że z czymś sam sobie nie radzę. Jest zrozumienie, że ja nie jestem alfą i omegą w każdej dziedzinie, że mam prawo czegoś nie wiedzieć. Jest wiara, że problem potrafi rozwiązać ktoś inny. Jest też nadzieja, że zechce mi pomóc, i dlatego o tę pomoc wyraźnie i jednoznacznie proszę. Nie jest prośbą komunikat: „trzeba to we dwójkę zanieść do mechanika!”, ale jest nią: „chcę zanieść to do mechanika, ale urządzenie jest bardzo ciężkie, sam nie dam sobie rady – proszę, pomóż mi”. Oczywiście nie jest też prośbą: „rusz w końcu d… i potrzymaj mi to!”.

 

Istotę pokory wyraża, i prośbą o pokorę jest, znana wszystkim w AA, „Modlitwa o pogodę ducha”:

„Boże, użycz mi pogody ducha,

Abym godził się z tym, czego nie mogę zmienić,

Odwagi, abym zmieniał to, co mogę zmienić,

I mądrości, abym odróżniał jedno od drugiego”.

 

Proszę w niej Boga o pogodę ducha, abym dzięki niej, umiał godzić się z faktami i akceptować rzeczywistość taką, jaka ona jest, a przecież elementem tej rzeczywistości i faktem, są moje wady, słabości i ograniczenia, które wcześniej u siebie rozpoznałem. Będę też potrzebował odwagi, abym wykorzystując swoje mocne strony, które też już znam, zmieniał to, co rzeczywiście mogę zmienić. I najważniejsze – żebym potrafił odróżnić to, co mogę, na co faktycznie mam wpływ, od tego, co leży poza moim zasięgiem; żebym bezsensownie nie marnował sił i środków na działania, które nie przyniosą, bo przecież przynieść nie mogą, żadnych pozytywnych rezultatów, a jedynie rozczarowanie, rozgoryczenie i żal.

 

Wyraźne ślady pokory można także odnaleźć w starym, znanym AA-owskim powiedzeniu „najpierw sprawy najważniejsze”, które zresztą znakomicie koresponduje z „Modlitwą o pogodę ducha”. W swoim prostym, podstawowym znaczeniu mówi ono, że dopóki nie piję, wszystko jest możliwe. A więc dla mnie, jako alkoholika, utrzymanie abstynencji jest sprawą podstawową, dla której powinienem być gotów poświęcić i zrobić… no, jeśli nie wszystko, to na pewno bardzo dużo. Ale w „najpierw sprawy najważniejsze” kryje się również głębszy sens – mój czas jest ograniczony, ludzie nie żyją wiecznie. Nie jest to powód do umartwiania się, ale na pewno wymaga rozwagi, odpowiedzialności. Jeśli mam świadomość, że nie wszystko zdążę zrobić, nauczyć się, dowiedzieć, poznać, zrozumieć, doświadczyć, to może warto zastanowić się, rozważyć, co takiego jest dla mnie najważniejsze… teraz, dzisiaj. Tak, dzisiaj. Bo jutro… Starzy Chińczycy powiadają: „nie mów zbyt lekko o jutrze, może się ono okazać tak odległe, jak wieczność, albo… tak, jak wieczność bliskie”.

Wreszcie, jeśli kieruję do Boga rozmaite prośby, ale nie kiwnąłem palcem, żeby wykonać swoją część zadania, a więc natrętnie i nachalnie domagam się, żeby zrobił coś za mnie, bo… bo tak chcę!, to nie jest pokorne zwracanie się, ale – w najlepszym wypadku – naiwny koncert życzeń, zrozumiały i dopuszczalny być może u małych dzieci.

 

Krok Siódmy mówi tym, że czas wreszcie dorosnąć…