Notatki sponsora (odc. 082)

Scenariusz jest to tekst stanowiący podstawę filmu lub teatralnego spektaklu albo szczegółowo przygotowany program jakiejś imprezy, wydarzenia, spotkania, ceremonii.

Kiedy trafiłem na mityngi AA, przez rok, a może dwa albo nawet trzy, wydawało mi się, że scenariusz mityngu jest najważniejszym dokumentem we Wspólnocie. Domyślałem się, że zawiera go tajemnicza Wielka Księga, której nie widziałem na oczy bardzo długo, bo przed prowadzącym leżały tylko „24 godziny” (trzytomowe wydanie Duszpasterstwa Trzeźwości w Opolu), kartka z Krokami i Tradycjami i właśnie scenariusz. Przekonany też byłem, że identyczny scenariusz obowiązuje (właśnie tak - obowiązuje!) wszędzie na świecie, na każdym mityngu AA.

Z czasem jakoś dotarło do nas (mam na myśli grupy, z którymi czuję się związany), że scenariusz nie jest świętym tekstem Anonimowych Alkoholików, że każda grupa może sobie wymyślić w zasadzie dowolny, byle nie naruszał Tradycji AA, zaczynaliśmy też poznawać te Tradycje, więc najpierw zrezygnowaliśmy z przyjmowania nowicjuszy do AA, a z czasem z umieszczania w nim jakichś nakazów i zakazów, które wprawdzie ze Wspólnotą nie mają kompletnie nic wspólnego, ale za to obowiązują podczas zajęć grupowych psychoterapii odwykowej. Obawy, że na mityngach zapanuje chaos, okazały się zupełnie nieuzasadnione. Ostatecznie ludzie dorośli i trzeźwi potrafią i mogą brać na siebie odpowiedzialność za swoje zachowanie. Dyscyplinować trzeba dzieci i pijanych.

Znów minęły lata, więc może już czas zastanowić się, czy nam w ogóle potrzebny jest jakikolwiek scenariusz spotkania, podczas którego mamy dzielić się doświadczeniem, siłą i nadzieją, że możemy rozwiązać nasz wspólny problem (czy nie tak właśnie powinno być w naszej Preambule?). Czy, żeby spotkać się i pogadać o tym, jak trwać w trzeźwości i pomagać innym ją osiągnąć, naprawdę potrzebujemy szczegółowo przygotowanego scenariusza, jak gdyby zwyczajny mityng AA był jakimś obrzędem lub ceremonią? Czy nie mieliśmy – zgodnie z sugestią doktora Boba – zachować to w prostocie? Czyżby ktokolwiek wierzył, że pierwszą sprawą, jaką zajęli się Bill i Bob, było opracowanie szczegółowo przygotowanego programu spotkań? Przecież żadnych scenariuszy nie było w AA przez lata!

Podrzuciłem ten pomysł do rozważenia dwóm grupom. Ktoś zapytał: po co rezygnować ze scenariusza? A choćby po to, żeby nie marnować czasu na odczytywanie zawartych w nim tekstów oraz po to, by coraz lepiej uczyć się odpowiedzialności.

Ktoś inny zastanawiał się: jak sobie poradzą z prowadzeniem mityngu nowi członkowie Wspólnoty? A czy nie powinniśmy powierzać służby najlepszym, najodpowiedniejszym do konkretnego zadania osobom? Alkoholicy z krótkim stażem i doświadczeniem we Wspólnocie chyba nie są w stanie zapewnić kilkudziesięcioosobowej grupie poczucia bezpieczeństwa, a tym samym nie są najlepszymi kandydatami na prowadzących. Poza tym mityngi AA nie służą przeprowadzaniu szkoleń, ale o tym już pisałem. O Jedenastej Koncepcji też już było.

I wreszcie: co ty znowu wymyślasz? Nie, to nie ja – rozwiązanie to pochodzi z zagranicy. 

Ostatecznie – nie wiem, czy to dobry pomysł, nie wiem, czy do niego dorośliśmy, nie wiem, czy cokolwiek z niego wyniknie. Wolałbym tylko, żeby przy podejmowaniu decyzji (takich lub innych) nie blokował nas strach.

Notatki sponsora (odc. 081)

Mężczyzna wbija gwoździe. Jednak robi to jakoś tak… dziwnie, a i narzędzia używa wyraźnie problematycznego. Podchodzi do niego drugi facet, przez chwilę obserwuje i wreszcie pyta:

- Dlaczego w taki właśnie sposób wbijasz gwoździe?

- Bo to jest sposób najlepszy!

- Najlepszy? Czy w „Historii domowych napraw i remontów” nie pisali, że ten twój sposób jest archaiczny, że w taki sposób nie wbija się gwoździ już od dawna, że od lat są w użyciu inne, znacznie lepsze narzędzia, techniki i metody?

- Owszem, pisać-pisali, ale co mnie to obchodzi. W taki sposób, jak ja to robię, jest najlepiej!

- A próbowałeś chociaż tego sposobu, który opisali w „Historii” i który od lat praktykują tysiące ludzi?

- Nie, nie próbowałem, po co, skoro mój jest najlepszy?!

- Sposób dobry albo zły… to się poznaje nie po przekonaniach, ale po efektach, prawda?

- Jasne! Właśnie tak! I mój jest zdecydowanie najlepszy!

- Jak możesz twierdzić, że jest najlepszy, skoro wszędzie wokół walają się pogięte gwoździe, deska jest poobijana chybionymi uderzeniami, a ty masz poranione palce?!

- I co z tego? To normalne przy wbijaniu gwoździ najlepszą, czyli stosowaną przeze mnie, metodą. Tak po prostu być musi.

Na tym rozmowa się kończy.

  

Zadanie: zastanów się i odpowiedz, czy mężczyzna wbijający gwoździe i upierający się, że robi to w najlepszy sposób, jest poczytalny, czy kieruje się zdrowym rozsądkiem, czy można go nazwać człowiekiem trzeźwo myślącym?



15.03.2017
Minęło kilka dni, więc zgodnie z obietnicą ciąg dalszy nastąpił, czyli rozwiązanie zagadki.

W roku 2014, jeśli dobrze pamiętam, ukazał się „Poradnik dla służb AA” oznaczony jako wersja robocza 8 (w brązowej okładce). Wersje wcześniejsze dostępne były w formie elektronicznej i, z założenia, służyć miały publicznej konsultacji. Zgłaszałem swoje uwagi, sygnalizowałem błędy, proponowałem rozwiązania, z wielkim zapałem, a nawet nadzieją, do czasu aż „Poradnik” ukazał się drukiem i okazało się, że większość moich sugestii i uwag została zwyczajnie zignorowana.

W roku 2016 pewien alkoholik proponował mi wzięcie udziału z pracach nad kolejną, nową wersją „Poradnika”, ale odmówiłem. Dlaczego? Bo przestałem już walczyć z kimkolwiek i czymkolwiek… a przynajmniej się staram.

Na początku roku 2017 wydany został „Poradnik dla służb AA” wersja 9, rozszerzony o podręcznik Billa na temat Dwunastu Koncepcji AA. Wydanie z Koncepcjami wydaje mi się świetnym pomysłem, mimo że pewne rozbawienie wywołuje określenie „my pijący”, ale mniejsza z tym.  Teraz jednak wrócę do anegdoty o przemiłym panu (tak, ja też uważam, że trzeźwe myślenie mocno u niego szwankuje), wbijającym gwoździe. Okazuje się, że rzecz cała – tak naprawdę – dotyczy kwestii podziału mityngowego kapelusza.

W zakresie Tradycji Siódmej moje wiele razy powtarzane uwagi do kolejnych wersji „Poradnika” sprowadzały się do trzech podstawowych elementów:

1. Według „Poradnika dla służb AA” procentowy podział kapelusza jest najlepszy – choć Wspólnota AA w Polsce nigdy na szeroką skalę nie testowała żadnego innego sposobu.

2. Według „Poradnika służb AA” procentowy podział kapelusza jest najlepszy* – choć z książki, będącej najrzetelniejszą historią AA**, wynika, że był to nieudany eksperyment we Wspólnocie AA w Ameryce, bodajże w latach siedemdziesiątych ubiegłego stulecia. Sposób ten się nie sprawdził, nie spełnił pokładanych w nim nadziei. To był po prostu niewypał.

3. Według „Poradnika służb AA” procentowy podział kapelusza jest najlepszy – choć nie ulega wątpliwości, że mimo jego dość powszechnego stosowania w naszym kraju od lat, we Wspólnocie AA Polsce, nie „jesteśmy samowystarczalni poprzez własne dobrowolne datki”, jak sugeruje Preambuła i jak to działa na przykład w Irlandii, ale nasza Wspólnota utrzymuje się w znacznej mierze z wyśrubowanych marż na książki.

Moim skromnym zdaniem jest to też kolejna próba przekształcenia Wspólnoty AA w organizację, w której od osobistej odpowiedzialności ważniejsze są regulaminy, zakazy, nakazy, normy itd. Jeśli jest przepis – nie potrzeba myśleć, zastanawiać się, decydować, brać odpowiedzialność za swoją decyzję.

Przy okazji… „Dlaczego „Poradnik dla służb AA”, a nie „Poradnik dla służb AA w Polsce”? Czyżby próba sugerowania, że taki sam „Poradnik” jest w użyciu we Wspólnocie AA wszędzie na świecie?

Inne moje wątpliwości też pozostały aktualne, mimo wydania nowej wersji „Poradnika”, na przykład urzędniczo-nakazowa nowomowa:, „sugeruje się”, „zaleca się” – nie taki jest język Anonimowych Alkoholików; Wielka Księga i 12x12 pisane są w pierwszej osobie liczmy mnogiej, to jest: uwierzyliśmy, zrobiliśmy, postanowiliśmy, przyznaliśmy… tak, my, MY we Wspólnocie AA.

Próby decydowania, komu wolno nazywać się weteranem. To jest i miał być „Poradnik służb”! Czyżby w AA w Polsce weteraństwo było jakąś służbą?

Lansowanie wzoru scenariusza sprzed lat. Tak, tego niebieskiego, chyba z 2008 roku, który sugeruje, że świeczka pali się na wszystkich mityngach AA na świecie (sic!), a anonimowi alkoholicy mogą udawać, że nie poznają się na ulicach (ale mi wspólnota!).

Zastanawialiście się wraz ze mną nad zdrowym rozsądkiem i trzeźwością tego wbijacza gwoździ, a co z naszymi zaufanymi sługami, którym, w dobrej wierze, powierzyliśmy zadanie napisania „Poradnika”, i którzy na początku bieżącego roku, za nasze pieniądze, wyprodukowali to… dzieło? Czy rzeczywiście im ufamy i czy mamy podstawy, żeby ufać ich wiedzy, doświadczeniu, zdrowemu rozsądkowi? W pewnej mądrej księdze napisano, że poznacie ich po ich owocach, a te są (delikatnie mówiąc) co najmniej problematyczne.

--

* „Poradnik dla służb AA” v.9 rok 2017, strona 52: “…najlepiej według schematu 60-20-10-10…”,  „Zaleca się, aby zebrane datki dzielić zgodnie ze schematem: 60-20-10-10”. 

** „Not-God” – Ernest Kurtz, str. 280-282.

Notatki sponsora (odc. 080)

Krwawiący diakon zabrał głos po raz kolejny i perorował namiętnie o sprawach, które zupełnie nie dotyczyły tematu mityngu, ani alkoholizmu, ani Programu AA. Uczestnicy zaczęli się nerwowo kręcić, znacząco wzdychać, dawać prowadzącemu  jakieś znaki, a ten… siedział zagubiony, z niepewnym uśmiechem na ustach, wystraszony, kompletnie niezdolny do podjęcia jakiegokolwiek działania, do reakcji.

Młody człowiek, którego grupa „obdarowała” służbą prowadzącego, zestresowany i zawstydzony, zdawał sobie sprawę i przyznawał po spotkaniu, że sobie nie poradził. Koledzy z dłuższym stażem nie oponowali, nie dało się już udawać, że wszystko było w porządku, ani nawet, że nie było aż tak źle, bo było, natomiast przekonywali go, że w taki sposób zdobywa się w AA doświadczenie, a on przecież musi się kiedyś w końcu nauczyć dobrze prowadzić mityng. Pocieszyli go tym zapewne, ale… Czy naprawdę musi?

Dwa kolejne wieczory zastanawiałem się nad regułą jedynego celu Wspólnoty AA, która chyba gdzieś nam się tu zagubiła, a także nad Jedenastą Koncepcją, która mówi o tym, żeby na każdym poziomie służb wybierać (zapewniać) najlepszych kandydatów, gwarantujących rzetelne i prawidłowe wykonywanie powierzanych im obowiązków.

Przyznaję od razu, że do żadnych ostatecznych, najlepszych i jedynie słusznych wniosków nie doszedłem, a jedynie sformułowałem kilka pytań i wątpliwości.

1. Wyłączność celu. Czy celem grupy AA jest realizacja Piątej Tradycji, czy organizowanie szkoleń w zakresie prowadzenia mityngu – umiejętności niezwykle ważnej, która bardzo się przyda alkoholikowi w życiu? Swoją drogą podobne pytania stawiałem, gdy okazało się, że niektórzy sponsorzy w AA, uważają za słuszne leczenie swoich podopiecznych z nieśmiałości. Czy do służb powinniśmy wybierać odpowiednie osoby (dysponujące predyspozycjami do ich właściwego pełnienia), czy tych bez predyspozycji szkolić?

2. Służba w AA dostępna jest dla każdego, ale to chyba nie znaczy, że każdy alkoholik może i powinien pełnić każdą służbę, którą mu się pełnić zachce, bez względu na swoje realne ograniczenia, predyspozycje, możliwości. Niewidomy skarbnik? Spiker niemowa? Chorobliwie nieśmiały, jąkający się prowadzący? W Drugiej Tradycji mowa jest o zaufanych sługach – czy ktoś, kto jakiejś czynności nie jest w stanie wykonywać właściwie, może wzbudzać zaufanie w kwestii optymalnej realizacji powierzonego mu zadania? Ziutek to wspaniały kumpel, bardzo go lubię, jest kryształowo uczciwy, więc bez wahania pożyczę mu pieniądze, ale ma dwie lewe ręce i nie zna się na mechanice, więc naprawy auta mu nie powierzę.

3. W opisanym na początku wydarzeniu, cenę szkolenia nowego prowadzącego (czy był zdolny czegokolwiek się nauczyć, to się dopiero okaże, bo na razie okazało się tylko, że z zadaniem sobie nie radzi), a była to cena wysoka, zapłacili wszyscy uczestnicy mityngu. Zawstydzony, wystraszony, upokorzony prowadzący, rozdrażnieni, z zachwianym poczuciem bezpieczeństwa, uczestnicy spotkania, obrażony krwawiący diakon. Gdyby jeszcze na tym mityngu był jakiś nowicjusz, to mielibyśmy już pełny komplet „zysków” wynikających z lekceważenia sugestii zawartych w Jedenastej Koncepcji.

Ale może kosztem całej grupy, weteranów, nowicjuszy, powinniśmy jednak szkolić?

Być może lektura ósmego tomiku z Biblioteczki Zdroju („Wyłączność celu”) pomoże uczestnikom mityngów AA w Polsce rozwikłać te dylematy, ale… Dlaczego jakoś w to wątpię? 

Bill W. spisał Tradycje i Koncepcje między innymi po to, żeby oszczędzić grupom konsekwencji powtarzania w kółko tych samych błędów – powinny wystarczyć nowe.  Kiedy jednak wybrał się do Europy, ze zdumieniem stwierdził, że grupy „postanowiły” powtarzać u siebie amerykańską historię AA, wraz ze wszystkimi popełnionymi już błędami. Więc i my w Polsce, osiemdziesiąt lat po powstaniu Wspólnoty, zapewne musimy odkrywać i uczyć się reguły jedynego celu AA oraz optymalnych sposobów jej realizacji, raz jeszcze, od nowa. Tyle, że cena wydaje mi się za wysoka… 

Notatki sponsora (odc. 079)

Tradycja Druga AA w wersji oryginalnej wygląda tak: For our group purpose there is but one ultimate authority - a loving God as He may express Himself in our group conscience. Our leaders are but trusted servants; they do not govern.

W Polsce, na razie jeszcze, ma postać: Jedynym i najwyższym autorytetem w naszej wspólnocie jest miłujący Bóg jakkolwiek może się On wyrażać w sumieniu każdej grupy. Nasi przewodnicy są tylko zaufanymi sługami, oni nami nie rządzą.

Te dwa zdania zawierają trzy błędy w tłumaczeniu, które zaznaczone są na czerwono.

Jedyny i najwyższy – nielogiczne i problematyczne nawet po polsku. Jeśli w klasie jest tylko jeden (jedyny) chłopiec, to jest on najwyższym chłopcem w klasie, czy może najniższym? Jeśli w koszyku jest jedno tylko jabłko, to jest ono największym jabłkiem w koszyku, czy może najmniejszym?

Nami nie rządzą - sugeruje, że nami to może nie rządzą, ale kimś/czymś innym, to kto wie, może i rządzą. Tak naprawdę oni nie rządzą nikim i niczym, ich zadaniem jest realizacja sugestii płynących z grup (spływających w dół odwróconej piramidy służb), a więc po prostu wystarczy, że nie rządzą. Poza tym takie określenie wprowadza niebezpieczny podział: oni – nami, a to dzieli Anonimowych Alkoholików na my i oni, co stoi w wyraźnej sprzeczności z Tradycją Pierwszą, podważa naszą jedność.

O autorytecie, który w tej Tradycji tak naprawdę jest władzą, pisałem już wiele razy.

Tradycja Druga – dziś moim zdaniem, a kiedyś może we Wspólnocie AA w Polsce:

Jedyną najwyższą władzą w naszej wspólnocie jest miłujący Bóg jakkolwiek może się On wyrażać w sumieniu każdej grupy. Nasi przewodnicy są tylko zaufanymi sługami, oni nie rządzą.

Jeśli przestaniemy tworzyć dziwaczne teorie na temat rzekomej szkodliwości autorytetów, Tradycja Druga okazuje się prosta. Zgodnie z nią, Wspólnota AA kieruje się dobrowolnie przyjmowanymi zasadami, nie jest zarządzana przez osoby. Ot i wszystko! Owszem, są w AA liderzy, przewodnicy, alkoholicy pełniący służby, czcigodni mężowie zaufania, ale ludzie ci nie mają władzy. Tu warto zapoznać się z tekstem „Przywództwo w AA: zawsze ważna potrzeba” zawartym w książce Billa W. o Koncepcjach, a także w naszym nowym Poradniku Służb.

Szczególnie ważna wydaje mi się dobrowolność w przyjmowaniu, stosowaniu, wreszcie podporządkowywaniu się zasadom. Zasady kojarzą się zwykle z przepisami, normami, w każdym razie z czymś obowiązującym; za naruszenie/złamanie tak pojmowanych zasad, można zostać ukaranym. Owszem, we Wspólnocie są zasady, ale (powtarzając słowa mojego sponsora) w AA jest tylko jeden człowiek zobowiązany do ich przestrzegania – ten, kto sam tak postanowi.

Jesteśmy gotowi dobrowolnie podporządkować się zasadom nie ze strachu przed karą, ale dlatego, że – od kiedy Bóg przywrócił nam poczytalność, zdrowy rozsądek – wiemy, zdajemy sobie sprawę, że to dla nas i innych w AA jest po prostu korzystne. 

Staram się, żeby tak właśnie rozumieli Drugą Tradycję moi podopieczni, pilnując przy tym, żeby znali też wersję obecnie jeszcze oficjalną.