Notatki sponsora (odc. 085)

Jakoś tak się złożyło, że trafiłem przypadkiem na stronę internetową, opisującą cechy charakterystyczne sekty. Było tam o wierze członków w jeden cel sekty, o wyraźnie i jednoznacznie uregulowanym spisie pryncypiów i zasad, których wszyscy członkowie powinni przestrzegać, o psychicznych naciskach na wolę członka sekty, by postępował zgodnie z obyczajami i nakazami grupy i wiele innych. Zainteresował mnie jednak punkt dotyczący komunikacji: [w sekcie] posługują się dwuznacznym językiem (ang. „Double - Talk”), co oznacza specyficzne słownictwo, w którym poszczególne słowa co innego oznaczają publicznie, a co innego w wewnętrznym użytku członków sekty.

Kilka lat temu napisałem tekst dla jednego z AA-owskich biuletynów. Redaktor tegoż periodyku odpisał mi grzecznie, że tekstu nie wykorzystają, bo nie opiera się on na moich doświadczeniach. Zamurowało mnie, przyznaję, bo – moim skromnym zdaniem – artykuł oparty był w stu procentach na moich doświadczeniach. Jako, że byłem już wówczas trzeźwy, nie marnowałem czasu na dociekanie, czy człowiek, z którym koresponduję był pod wpływem alkoholu albo czy może mnie nie lubi. Starałem się zrozumieć, skąd się wzięła taka różnica poglądów i czy rzeczywiście „doświadczenie” rozumiemy tak samo. Jak łatwo się domyślić, okazało się, że nie.

Według nowego Słownika Języka Polskiego* doświadczenie to przede wszystkim (bo są i inne znaczenia, na przykład fizyczne albo chemiczne): «ogół wiadomości i umiejętności zdobytych na podstawie obserwacji i własnych przeżyć». Nietrudno zauważyć, że w naszym języku terapeutyczno-aowskim „doświadczanie” oznacza tylko i wyłącznie osobiste przeżycie.

Rodzi to dziwne dość sytuacje. Na przykład: nigdy nie napiłem się z powodu trzymania alkoholu w domu. Na mityngach sporo usłyszałem o przypadkach picia wynikającego z lekceważenia reguły nieprzechowywania w domu napojów wyskokowych. Skoro usłyszałem czyjeś doświadczenia, to mogę z nich skorzystać, ale… nie wolno mi ich przekazywać dalej, bo to (picie z powodu alkoholu w domu) nie jest już moim osobistym przeżyciem (w AA-owskiej mowie „doświadczeniem”). Ja tylko wiem ze słyszenia, że to się może źle skończyć, ale sam tego nie przeżyłem, więc… gęba na kłódkę. Czy tak? Czy naprawdę powinniśmy unikać i ograniczać możliwość uczenia się na cudzych błędach? Czy to naprawdę nam służy?

Jeżeli, w interesie słuchaczy, powtórzę zasłyszane podczas mityngu sugestie, wskazówki, rady, jednak niewynikające z moich osobistych przeżyć, to zostanę oskarżony o teoretyzowanie, czyli o jedno ze strasznych wykroczeń, jakie mogą się pojawić podczas zajęć grupowych psychoterapii odwykowej, przeniesione, nie wiedzieć, po co, do Wspólnoty AA w Polsce.

Oczywiście dziwacznie używany i rozumiany termin „doświadczenie” to nie jest jedyny przykład „podwójnej mowy”, bo jest ich wiele, niestety, i stale przybywa.

Służebny. Dziewka służebna i chłopak łaziebny to w XIV-XVI wieku, w zajazdach, karczmach, zamkach, osoby pomocne przy sprzątaniu, ale przede wszystkim… hm… realizujące potrzeby seksualne gości, służące vaginą albo odbytem.

Akredytacja. Po polsku oznacza przedstawienie dokumentów uwierzytelniających przez dyplomatę (konsula, ambasadora) rządowi albo innej oficjalnej władzy obcego kraju. W AA-owskiej mowie oznacza to bilet wstępu na jakieś wydarzenie, koszt uczestnictwa w jakimś AA-owskim (tylko!) przedsięwzięciu. 

Zadziało się. Po polsku po prostu: zgubiło się, zapodziało. W AA-owskiej udziwnionej mowie: wydarzyło się.

Czy tego typu dziwolągi tworzy ktoś z premedytacją, niecnie knując, jak by tu Wspólnotę AA przekształcić w sektę? Ależ skądże! Większość wynika z częstych dość niedostatków elementarnego, podstawowego wykształcenia, a później… coś takiego słyszą nowicjusze i ochoczo i z zapałem uczą się tego i powtarzają, pragnąc jak najszybciej stać się prawdziwymi , doświadczonymi AA-owcami.

Wydaje mi się, że od samego początku, Wspólnota Anonimowych Alkoholików musiała i musi balansować, utrzymywać równowagę między próbami stworzenia organizacji, regulowanej jakimiś przepisami, normami, zasadami, a ciągotami o charakterze sekciarskim. Jedno i drugie – niestety! – ma pewne plusy, wydaje się czasem pociągające, jednak na dłuższą metę jest szalenie niebezpieczne.

Jaki cel i sens ma „odgórne” ustalanie (w Poradniku dla służb AA w Polsce), że alkoholik w AA może nazywać się weteranem po określonej liczbie lat abstynencji? Czy naprawdę służy nam samym oraz nowicjuszom powtarzanie, że „kto odchodzi od AA – ginie”? Pierwsze to próba wprowadzenia norm i przepisów, drugie to typowe sekciarstwo – zastraszanie, że odejście od nas źle się skończy.

Trzeźwienie, to powrót do normalności albo nauka normalności, jeśli ktoś nie ma do czego wracać, a trzeźwość to normalność. Tajemny, udziwniony język nie jest, niestety, elementem normalności. Może warto poświęcić temu trochę uwagi i nie powtarzać bezmyślnie jakichś udziwnień. Dla naszego wspólnego dobra oraz dobra tych, którzy do AA mogliby kiedyś trafić.

-- 

*  https://sjp.pwn.pl/sjp/doswiadczenie;2453772.html