Notatki sponsora (odc. 024)

Zapytał mnie podopieczny, jak się przeprowadza głosowania i przyznam, że poczułem się zmęczony. O nieodpartej potrzebie przekształcenia Wspólnoty AA w organizację z jej obowiązującymi bezwzględnie zasadami, przepisami, normami itp., które znakomicie pomagają przerzucać osobistą odpowiedzialność na jakieś „prawo”, pisałem już w artykule „Wrogowie Wspólnoty AA”. O szczególnej roli „zamiast” w życiu i wcale nie tylko tym AA-owskim, czyli o zaangażowaniu i aktywności przejawianej nie tam, gdzie rzeczywiście należałoby ją wykazać, pisałem w „Zamiast”. Tylko... co z tego, że pisałem?

Z wrodzoną bystrością umysłu domyśliłem się, że chodzi mu o głosowania we Wspólnocie, a nie Sejmie czy Senacie, bo tamte reguluje zapewne jakaś ordynacja wyborcza. W każdym razie odpowiedziałem mniej więcej tak: jeśli głosowanie dotyczy osób, a nie spraw i odbywa się w intergrupie albo na jeszcze niższym poziomie służb (np. region), głosowanie można przeprowadzić stosownie do sugestii zawartych w Poradniku Służb, w mojej wersji jest to na stronie 39/40. Zwracam tu uwagę na słowo „można” – Poradnik podpowiada, jak można we Wspólnocie AA zrobić to, czy tamto, nie jest jednak zbiorem obowiązujących praw i nakazów. W grupie AA decyzję w tej sprawie podejmuje grupa, zgodnie zresztą z Czwartą Tradycją.

Podopiecznego chyba to nie usatysfakcjonowało – często zresztą zauważam niezdolność nowych członków AA do zrozumienia idei odwróconej piramidy, a zwłaszcza przyjęcia do wiadomości, że intergrupa czy region pełnią rolę służebną i nie mogą grupom niczego nakazywać – w każdym razie zaproponował, żebym wyjaśnił mu to na przykładzie. U nich w Psiej Dziurze jest jedna grupa AA; w mityngach uczestniczy 10-12 osób. I teraz chcą wybrać na przyszły miesiąc prowadzącego, a jako że jest trzech kandydatów, to wykombinowali, że zrobią głosowanie tajne, żeby nikt się nie bał głosować przeciwko komuś, do kogo nie ma zaufania albo go zwyczajnie nie lubi. Przytaknąłem rzecz jasna – tak, oczywiście, nic nie stoi na przeszkodzie, żeby w taki właśnie sposób (to jest kartki z imionami wrzucane do kapelusza) zorganizować wybory.

Jego radość z tak prostego rozwiązania trwała aż do chwili, w której zapytałem, czy przemyśleli dwie ważne kwestie: kto będzie liczył głosy i jak w tych warunkach realizowana będzie Piąta Koncepcja zwana prawem do apelacji?

Oczywiście do przeprowadzenia głosowania i liczenia głosów trzeba wcześniej wybrać komisję wyborczą/skrutacyjną. A jako, że jest to głosowanie na osoby, to należałoby je przeprowadzić tajnie. Oczywiście w tajnych wyborach do komisji wyborczej ktoś musi liczyć głosy, więc…  Zaczyna się z tego robić groteska.

Powiedzmy jednak, że jakoś w końcu wybory się odbyły i wypadałoby teraz zwrócić się do mniejszości i zaproponować oraz umożliwić jej wypowiedzenie się, bo może ludzie ci mają jakieś informacje – nieznane dotąd ogółowi – które mogłyby zaważyć na wyniku głosowania. W tym momencie dochodzi do arcyciekawej sytuacji: wszyscy uczestnicy tajnego głosowania są tak samo anonimowi, ale jeśli mniejszość chce zabrać głos, musi ze swojej anonimowości zrezygnować, ujawnić się przez nadal anonimową większością, a to z ideą równości wyraźnie już koliduje.

To na grupie nie można robić tajnych głosowań? – zapytał podopieczny ze smutkiem.

- Ależ można, oczywiście, że można! – odparłem natychmiast – grupa AA może (prawie) wszystko. Zdrowy rozsądek, trzeźwe myślenie, porozumienie, współdziałanie i miłość też nie są zakazane.

Żeby cała ta rozmowa miała jakiś głębszy sens, żeby realnie do czegoś mu się przydała, podzieliłem się z nim swoim doświadczeniem: przez lata na Programie nauczyłem się, że rozwiązanie problemu leży często „wcześniej”, na zupełnie innym poziomie, niż mi się to wydawało. W tej akurat sytuacji wydaje mi się, choć oczywiście racji mieć nie muszę, że problemem nie jest brak jakiejś absolutnie doskonałej techniki głosowań/wyborów, ale niedobór jedności, zgody i pragnienia porozumienia. Są grupy AA, w których wspólne stanowisko i porozumienie wypracowywane są wcześniej i głosowanie jest tylko ich potwierdzeniem, formalnością. Jeśli nie będzie zaufania, dbałości o wspólne dobro, jedności, życzliwości i zrozumienia, to najbardziej nawet rozbudowane techniki, sposoby i metody głosowań nie pomogą, nie rozwiążą problemu. Naszym wspólnym dobrem jest jedność, współdziałanie i zgoda, a nie jakieś wymyślne ordynacje wyborcze czy inne przepisy.

Przytoczyłem też kilka zdań z mowy Boba Pearsona (byłego dyrektora GSO i doradcy), wygłoszonej na zakończenie Konferencji w 1986 roku: Jeśli kiedykolwiek osłabniemy, stanie się tak z naszej własnej winy i tylko dlatego, że nie potrafiliśmy ujarzmić, ograniczyć naszego egoizmu. A powodem, dla którego czasem nie umiemy iść ramię w ramię, wspólnie, razem obok egoizmu, będzie strach, brak wzajemnego zaufania i zdrowego rozsądku, brak elastyczności i małostkowość. Jeśli zapytacie mnie, co jest największym zagrożeniem  dla Wspólnoty AA dzisiaj, musiałbym odpowiedzieć, że sztywność, brak elastyczności i zdolności do otwarcia się, wyrażające się w rosnącym zapotrzebowaniu na udzielanie absolutnie jednoznacznych, wiążących odpowiedzi na drobiazgowe, podchwytliwe pytania, presja wywierana na GSO, by wymuszała ona przestrzeganie Tradycji, zasklepianie się w czterech ścianach zamkniętych mityngów, zakazywanie literatury niezatwierdzonej przez konferencje, czyli coraz większa liczba zasad, przepisów i sztywnych regulacji dla grup AA i ich członków. Ulegając takim tendencjom, odchodzimy coraz dalej od idei naszych współzałożycieli. W szczególności Bill W. musi przewracać się w grobie, bo był chyba najbardziej liberalną osobą, jaką kiedykolwiek spotkałam.

A „zamiast”? Cóż… wygląda na nieśmiertelne. Może dlatego, że – w pewnym sensie – łatwiej jest stworzyć instrukcję albo zbiór przepisów, zamiast zająć własnym rozwojem (duchowym i moralnym), odbudową więzi i bliskości z rodziną, osobistymi spotkaniami i pracą z podopiecznymi. A szkoda...

Dopiero gdy pozbędziemy się pewności właścicieli prawdy, gdy uświadomimy sobie, że jesteśmy w drodze, a nie u celu, nasza droga przestanie być błądzeniem w zaczarowanym kręgu beznadziejnego powtarzania.

( Tomáš Halík „Hurra, nie jestem Bogiem!”)