Rozważania o Tradycjach AA

Tradycja Pierwsza AA: Nasze wspólne dobro powinno być najważniejsze; wyzdrowienie każdego z nas zależy bowiem od jedności anonimowych alkoholików.

Dawno temu odkryłem, niestety najpierw na sobie, że nawet Program Dwunastu Kroków, a przynajmniej niektóre z nich, potrafię użyć do zapewnienia sobie ulgi, do doraźnego poprawiania nastroju i samopoczucia. Oczywiście były to krótkotrwałe zyski, które niweczyły szansę na długofalowe efekty, ale…

Dość długo wydawało mi się, że z Tradycjami AA czegoś takiego zrobić się nie da, ale znowu nie miałem racji. Tradycje nie były do takich celów stosowane powszechnie po prostu dlatego, że za mało były jeszcze znane. Ale czasy się zmieniają…

Pamiętam wspomnienia nieżyjącego już Stefana P. (i nie tylko jego), który opowiadał, z jak wielkimi oporami rodziła się w naszym mieście druga, a później trzecia grupa AA. Alkoholikom, którym taki pomysł przyszedł do głowy, zarzucano działanie na szkodę jedności, naruszanie Pierwszej Tradycji. Bo jak to?! Dwie grupy to dzielenie AA!

Pamiętam, jak pod koniec roku 2000, rodziła się koncepcja nowej grupy AA „Wsparcie”, której scenariusz miał nieco odbiegać od modelu dotąd powszechnie w naszym mieście „obowiązującego”; wielu alkoholików zarzucało nam wówczas działanie sprzeczne z Pierwszą Tradycją i naruszanie zasady jedności.

Pamiętam, jak kilka lat później, niektóre grupy AA w Opolu, rezygnowały kolejno z dwugodzinnych mityngów z przerwą na papierosa w środku, z „programu problemów i radości”, z przyjmowania do AA, z podziału na spotkania otwarte i zamknięte… Niektórzy, starsi członkowie pozostałych grup zarzucali nam działania wbrew Pierwszej Tradycji, dzielenie Wspólnoty itp.

Pamiętam wyraźny niepokój kilku uczestników mityngu organizacyjnego, kiedy okazało się, że do pewnej służby jest dwóch kandydatów i trzeba przeprowadzić głosowanie. Niektórzy twierdzili nawet, że tak nie wolno, że skoro pojawił się pierwszy chętny, to on ma dostać służbę, drugi może być co najwyżej jego zastępcą, że głosowanie za jednym z kandydatów oznacza, że się jest przeciwko drugiemu, a to jest pogwałcenie jedności i rozłam, bo grupa podzieli się na zwolenników i przeciwników obu chętnych do służby alkoholików, a to wbrew zasadzie jedności.

Pamiętam, jak wystraszeni alkoholicy wychodzili z inwentury, bo dość ostro ścierały się tam poglądy, dyskusja była ożywiona, padały różne, czasem sprzeczne ze sobą pomysły i propozycje.

Pamiętam…

Pamięć mam niezłą, więc mogę tak długo. Jestem przekonany, że historia człowieka jest jednocześnie niekończącą się historią jego lęków, obaw, niepokojów, strachu… tak samo jest z historią Wspólnoty AA i alkoholikami, bo przecież my nie jesteśmy aż tak bardzo odmienni od pozostałych, jesteśmy właściwie tacy sami, jak inni ludzie, tylko… bardziej. Uważam, że dla nas strach jest bardziej destrukcyjną siłą, jest większym zagrożeniem. Wiele razy upijałem się ze strachu, to też jeszcze pamiętam.

Może dlatego trudno mi jest tolerować cwaniaków i manipulatorów, wykorzystujących strach drugiego człowieka (często wynikający po prostu z jego niewiedzy) dla jakichś tam swoich celów. Tacy cwaniacy są wszędzie, w szkole, kościele, w wojsku, w urzędach – naiwnością byłoby zakładać, że Wspólnota AA jest od nich całkowicie wolna.

Dlatego też rozumiem niektórych weteranów „staropolskich” grup – od kilkudziesięciu lat uczestniczą w mityngach i dzięki temu utrzymują abstynencję. Jednak nie są oni w pełni świadomi, jak to działa, na czym polega, dzięki którym elementom mityngu są w stanie trwać w trzeźwości. Gdybym nie był pewien, czy o moim niepiciu decyduje świeczka, najeżony zakazami i nakazami scenariusz, procedura przyjmowania, rundka terapeutyczna itd., to bałbym się cokolwiek z tego ruszyć, zmienić choćby drobiazg, bo mogłoby się okazać, że przez taką zmianę mogę utracić abstynencję.

Tak, strach to potężna siła – wiem, coś o tym dzięki Krokom IV-V – dlatego rozumiem ich i nie staram się czegokolwiek im odbierać. Zwłaszcza komfortu życia bez alkoholu, skoro twierdzą, że taki mają. Kimże ja jestem, żeby nieproszony mówić im, jak żyją? Tego też staram się uczyć podopiecznych: nie odbieraj komuś czegoś, jeśli od razu nie potrafisz oferować czegoś lepszego w zamian, i nie bądź taki pewny, że wszyscy uczestnicy takich mityngów, tkwią w czarnej dziurze, bo to zwyczajnie nie musi być prawdą.

Ale wracam do tematu.

Żeby upewnić się, że to o czym piszę, nie jest tylko moim wymysłem, na spotkaniach AA, w których uczestniczę, proponowałem ostatnio dodatkowy temat mityngu: Czy wyraźny gdzieniegdzie podział na grupy „programowe” i „staropolskie” narusza jakoś Pierwszą Tradycję? Przekonania alkoholików, którzy zdecydowali się zabrać głos w tym temacie, były zgodne – podział na grupy „programowe” i „staropolskie” nie ma zupełnie związku z Pierwszą Tradycją, nie narusza jedności naszej Wspólnoty.

Skoro tak wielkie różnice, możliwe, że największe w całej czterdziestoletniej historii AA w Polsce, nie dotyczą Pierwszej Tradycji AA, nie stanowią istotnego zagrożenia dla niej, to co w takim razie jest?

Nasze wspólne dobro stanowi Wspólnota AA, w tej chwili to już miliony alkoholików, którzy znają rozwiązanie problemu alkoholizmu i korzystają z niego, literatura, która wspólne rozwiązanie zawiera, ale przede wszystkim skarbnica doświadczeń członków Wspólnoty, czasem bardzo przykrych i bolesnych, jednak niesamowicie wartościowych.

Jedność AA? Wspólnota AA jest i musi pozostać jedną całością. Nie wolno pod żadnym pozorem dopuścić do podziału i utworzenia dwóch albo więcej oddzielnych wspólnot, na przykład protestanckiej i katolickiej, amerykańskiej i europejskiej, kapitalistycznej i socjalistycznej, dla białych i kolorowych, polskiej, niemieckiej, rosyjskiej, francuskiej. Takie oddzielne wspólnoty – zamiast realizacji jednoznacznie określonego celu – szybko zajęłyby się  udowadnianiem, że są lepsze od wszystkich pozostałych i nie byłoby szans, żeby swoimi odkryciami dzieliły się z konkurentami.

Jedność dotyczy też „reguły jedynego celu”, wyrażonego w Preambule oraz w Tradycji Piątej. Dysponujemy skutecznym, wspólnym rozwiązaniem problemu alkoholizmu, lecz nie problemu seksoholizmu, anoreksji, DDA, uzależnienia od gier, ale też nie problemów dotyczących bezrobocia, przemocy, dyskryminacji, biedy itd. Takie próby podejmowało Towarzystwo Waszyngtońskie, które też miało sposób na alkoholizm, i skończyło się to jego upadkiem. Uczymy się na błędach.

A w takim razie, czy zaburzeniem jedności, naruszeniem Pierwszej Tradycji jest: Druga (kolejna) grupa AA w mieście? Jeszcze jedna intergrupa (mamy ich już w Polsce ponad 80)? Dwóch kandydatów do tej samej służby? Różne scenariusze mityngów? Sprzeczki podczas inwentury? Śmieszne, prawda? Tylko, czy na pewno takie śmieszne…

Znacznie częściej niż mi się to kiedyś wydawało, staję w punkcie zwrotnym życia, czyli muszę dokonać znaczącego wyboru, podjąć decyzję. Mogę rozwijać się i stawać coraz lepszym człowiekiem, ale mogę też przekonać moją grupę, by w scenariuszu mityngu zawarła zakaz krytykowania mnie (i innych). Mogę zmierzyć się z własnymi obawami oraz pomagać przyjaciołom działać pomimo lęku, ale mogę też starać się blokować na swojej grupie wszelkie inicjatywy i zmiany, których po prostu się boję.

Co wybrałem dzisiaj? Co wybiorę jutro?

A ten szczególny rodzaj zła właściwy naszym czasom /…/ objawia się nie tyle w grzechach dobrych ludzi, ile w pozorach cnoty ludzi złych – Thomas Merton, „Domysły współwinnego widza”.