Identyfikacja czy prezentacja

– Pierwszy alkohol spożyłem w wieku lat 12 lub 13. Były to cztery piwa spożyte z dwoma kolegami z podwórka w restauracji „Agawa”.

Tak zaczynała się klasyczna spikerka. Klasyczna, czyli: jak to ze mną było, co się później stało, jak jest obecnie. Zwykle, choć nie zawsze, okres picia zajmuje w tej opowieści 70%. 20% to terapia odwykowa, AA i Program ze sponsorem, i wreszcie pozostałe 10% to życie obecnie.

… my nie opowiadaliśmy wtedy na mityngach o naszym piciu. Nie było takiej potrzeby. Sponsor i Doktor Bob znali wszystkie szczegóły. Szczerze mówiąc, uważaliśmy, że to wyłącznie nasza sprawa. Poza tym umieliśmy już przecież pić. Za to osiągnięcia i utrzymania trzeźwości musieliśmy się dopiero nauczyć („Doktor Bob i dobrzy weterani”).

Kiedy wspominałem te słowa kilkanaście lat temu, wielu alkoholików zarzucało mi, że się nie znam i coś zmyślam. Bo i o czym niby mieliby mówić alkoholicy na mityngach AA, jak nie o piciu i jego konsekwencjach? Obecnie niektórzy czytali tę książkę albo przynajmniej gdzieś słyszeli powyższy cytat, jednak wydaje się, że zmieniło to bardzo niewiele albo zgoła nic. Poza harcorowymi opowieściami o nadużywaniu alkoholu, naprawdę nie mamy nic innego do powiedzenia? A może te właśnie wspomnienia po prostu sprawiają nam przyjemność? Tak – nam samym.

Jednak najgorsze wydaje mi się, że te pijackie wspomnienia ubieramy w piękne słówka i mówimy o niesieniu posłania, dzieleniu się (czym?) i pomocy w identyfikacji. Zapewne nie zawsze, ale często są to tylko pozory, okłamywanie siebie i innych, i realizacja potrzeby autoprezentacji. Czyżbyśmy nie zauważyli, że minęło prawie dziewięćdziesiąt lat od pierwszych spotkań alkoholików? Że zmieniły się warunki, okoliczności, stan wiedzy i doświadczeń? A może nie chcemy zauważyć, bo wygodniej jest nam po staremu. Bo przestawienie się na coś nowego wymagałoby jakiegoś wysiłku, do którego nie każdy jest zdolny.

Kiedy powstawała Wspólnota wielu alkoholików nie miało telefonu ani radia. Telewizory nie istniały, podobnie jak komputery i Internet. Alkoholizm nie był chorobą, nie istniała terapia odwykowa. Alkoholicy nowych członków Wspólnoty wyciągali z knajp i barów lub odwiedzali (obcych ludzi) w szpitalach. Prezentowali informacje całkowicie nowe w tamtych czasach, odkrywcze, wręcz egzotyczne. Mówili coś, czego wtedy nie mówił nikt, ale żeby zdobyć zaufanie, żeby pokazać, że wiedzą, o czym mówią, opowiadali też o sobie i swoim nienormalnym piciu.

Tyle tylko, że minęło mnóstwo czasu, zmienił się świat i społeczeństwo.

Dzisiaj (XXI wiek) w środku Europy wiadomo powszechnie, że alkoholizm to choroba, wiadomo, że się to leczy, wiadomo, że są specjalistyczne placówki. Trudno pewnie byłoby znaleźć kogoś, kto nigdy w życiu nie słyszał o AA (nawet jeśli myli mu się to z jakimś klubem abstynenta). O alkoholizmie piszą w gazetach, postać alkoholika pokazywana jest w serialach. Stron internetowych na temat alkoholizmu jest z milion Wpisałem w Google pytanie „czy jestem alkoholikiem?” i dostałem tyle wyników, że życia by mi nie starczyło na przeczytanie tego wszystkiego. W takich warunkach na mityng AA przychodzi nowicjusz. Przychodzi! Sam! Nie wywleczono go z baru, członkowie AA nie odwiedzili go w szpitalu kompletnie nieświadomego, co się z nim dzieje czy stało. Po co przyszedł? Po rozwiązanie swojego problemu, czy po to, by posłuchać, że jacyś inni ludzie też kiedyś nadużywali alkoholu, jak i on sam? Jeśli potrzebna mu jest identyfikacja, to w zakresie porannych lęków, wstydu, strachu, wyrzutów sumienia, poczucia winy (oni wiedzą, co czuję, rozumieją mnie), a nie samego picia. Ale… nadal walimy mu te same własne piciorysy, jak 10-20-30 lat temu i nadal dumni z siebie, bo pomogliśmy, a przynajmniej tak to sobie wmawiamy.

Nie tak dawno na pewnym spotkaniu usłyszałem, kierowane do nowicjusza słowa, że on tu dzisiaj jest najważniejszy. I na tym akurat mityngu w pełni w to uwierzyłem. Tak, tam najważniejszy był nowicjusz, bo i komu mieliby opowiadać, ile razy zesrali się w spodnie, ile razy zasypiali lub tracili przytomność z twarzą w sałatce, ile nocy spędzili w izbie wytrzeźwień, jak często pili denaturat, jak kolorowego pawia puścili i jak daleko…

Jest taki pewien rodzaj grup AA na świecie. Po ich mitingach, czujesz się jakbyś naprawdę potrzebował mitingu. Mieliście tak kiedyś, że po wyjściu z mitingu czuliście się gorzej niż przed? (biuletyn Warta 2018/01).