Poważna choroba psychiczna

Pewien człowiek w gronie znajomych stwierdził, że naukę rozpoczął, i zakończył, na „Elementarzu” Falskiego oraz że to jest w pełni wystarczające. Wywołało to zdumienie i kilka wypowiedzi, których autorzy zaprezentowali – dość delikatnie mówiąc – odmienne przekonania. Wtedy padł argument koronny – Czy Falski w swoim „Elementarzu” napisał, że będzie potrzebna dalsza nauka, że dobrze mieć też pojęcie o gramatyce i ortografii? Nie napisał, więc to oznacza, że nic poza „Elementarzem” potrzebne nie jest.

Nieco później okazało się, że takiej informacji (że zawartość określonej książki to cała wiedza na ten temat i nic więcej nie potrzeba) nie ma też w książce do rachunków z klasy pierwszej. W tysiącach innych podręczników i poradników też nie.

Kiedy już zostałem sam, mogłem spokojnie zastanowić się nad tym pomysłem, ale jakby od drugiej strony. Powiedzmy, że trzymam w ręce poradnik, przewodnik, czy podręcznik, około 90 kartek, więc raczej chudy, a we wstępie autor napisał, że ta jego książeczka zawiera absolutnie wszystko na dany temat, i nic więcej nikomu nie potrzeba. Co pomyślałbym o autorze? Cóż… albo pisał „pod wpływem”, albo jest nienormalny, albo grubo, bardzo grubo przesadził z prymitywnym marketingiem. Gdyby jeszcze autor upierał się, że nikt nigdy nie wymyśli nic innego, nowego, lepszego, że w tej dziedzinie na pewno nie dokona się już nigdy absolutnie żaden postęp, ludzkość niczego nie odkryje, niczego się nie nauczy, niczego nie doświadczy, to by świadczyło, że uważa się za wszystkowiedzącego boga, skoro wyraźnie uznał, że zna przyszłość.

Czy wolno wierzyć, że autor jakiejś książki jest wszechwiedzącym bogiem i zna przyszłość? Ależ oczywiście, że wolno! Może nie świadczy to o zdrowym rozsądku, a wręcz przeciwnie, o poważnym zaburzeniu, ale zakazane nie jest.

A teraz będzie o książce „Anonimowi Alkoholicy”.

Choć skład przygotowano wcześniej, wydana została w kwietniu 1939 roku w oparciu o doświadczenia nieco ponad czterdziestu alkoholików, z których niektórzy (np. Hank P.), wrócili z czasem do picia. Średnia abstynencja, a więc i doświadczenie, tych alkoholików, wynosiło wtedy od kilku do kilkunastu miesięcy.

Tekst książki został przeredagowany przez niealkoholika, który przy okazji usunął… może połowę, a może tylko jedną trzecią tekstu. Być może dlatego w WK dwa razy w różnych miejscach, znajdujemy się na etapie Trzeciego Kroku. Zawiera też sprzeczności oraz zwyczajne przekłamania, a także porady… co najmniej problematyczne, wątpliwe.

W związku ze stosunkowo krótkim czasem między wymyśleniem Dwunastu Kroków, a wydaniem książki, oraz skromniutkimi doświadczeniami niewielkiej liczby alkoholików, brakuje w tej publikacji szerszego spektrum doświadczeń, a w niektórych kwestiach, wyraźnie brak jest jeszcze jakichkolwiek doświadczeń. Tak jest na przykład z Krokiem Szóstym i częściowo z Dziesiątym. W praktyce okazuje się też problematyczny Krok Piąty – jednak w tym przypadku, problematyczne są przekonania polskich alkoholików, a nie treść WK. Ale o tym już kiedyś szerzej było.

Nieustannie zadziwia mnie powierzchowne zrozumienie i mniej niż połowiczna realizacja Kroku Dziesiątego. My w AA znamy literaturę i doświadczenia AA, więc rozumiemy, że Krok Dziesiąty składa się z dwóch głównych elementów:

Pierwszy. Codzienny rzetelny i odważny obrachunek moralny (wady i zalety) oraz bieżąca korekta własnych zachowań; w tym także zadośćuczynienie, jeśli jest potrzebne.

1a) Obrachunek moralny obejmujący dłuższe okresy czasu, na przykład kwartał lub rok. Jak wynika z wypowiedzi alkoholików na mityngach i warsztatach, tego nie robi prawie nikt.

1b) Nieuwzględnienie w obrachunku moralnym własnych zalet, co można nazwać sabotowaniem swoich starań i osiągnięć, a nawet zakłamywaniem rzeczywistości i jest dość częste w polskiej wersji AA.

Ciągły wgląd we własne zalety i wady i… (12x12).

Warto wtedy pamiętać, że obrachunek ze sobą nie jest tylko wykazem błędów i niedostatków. Dzień, w którym nie zrobiliśmy czegoś dobrego, istotnie byłby złym dniem. (12x12).

Tak rozpatrzywszy miniony dzień, nie pomijając dobrych uczynków i bezstronnie zbadawszy… (12x12).

Drugi. Rozpoznanie prawdziwych motywów/intencji własnego działania, postępowania, zachowania.

Często, gdy robimy przegląd dnia, jedynie bardzo wnikliwa analiza może wydobyć na jaw nasze rzeczywiste motywy. Zdarzają się jednak przypadki, gdy w grę wchodzi nasz odwieczny wróg - racjonalizacja, czyli samousprawiedliwiania, które wybiela nasze ciemne postępki. Ulegamy wtedy pokusie uwierzenia, że postąpiliśmy w imię słusznych racji i motywów, chociaż wcale tak nie było. („Jak ta widzi Bill”)

Przyglądając się rubryce strat w naszym bilansie dnia, powinniśmy uważnie zbadać motywy tych myśli lub uczynków, które wydają nam się niewłaściwe. (12x12)

Zdarzają się jednak przypadki, gdy jedynie bardzo wnikliwa analiza może wydobyć na jaw nasze rzeczywiste motywy. (12x12)

2a) Dokonuje tego regularnie, jak sądzę, może nawet cztery promile alkoholików, rzekomo żyjących Programem.

Jak w takim razie nazwać „pendolino” i i inne, podobnie spłycone, powierzchownie rozumiane i realizowane programy? Kolega, który kiedyś przeszedł program „pendolino” nazwał to programem demo. Znakomite! Do dziś mam do niego żal, że to nie ja sam to wymyśliłem. :-)

Myśleliśmy, że możemy znaleźć łatwiejszą, łagodniejszą drogę. Ale nie potrafiliśmy. (WK)

Bill Wilson, który w wielu sprawach był wizjonerem, w tym przypadku całkowicie się mylił. Alkoholicy nieustannie szukają i, niestety, znajdują łatwiejszą, łagodniejszą drogę. A że efekty bywają dyskusyjne, jak widać po spadającej skuteczności, to już inna sprawa. Jedni tego nie zauważają, inni poszukują winnych wszędzie, tylko nie w sobie. Jak to alkoholicy...