"Historia AA w Polsce" tom 2

Czym alkoholicy różnią się od innych ludzi? Alkoholicy są tacy sami jak inni ludzie, tylko bardziej.

Drugi tom „Historii AA w Polsce”, spisany przez Tadeusza z grupy AA „Ster” z Poznania, to historia samowoli, sobiepaństwa, kompletnej niezdolności do respektowania przepisów, zasad i norm, obłudy, wybujałych ambicji… ale też historia fantastycznej idei, jej polskiej realizacji, historia poświęcenia i dobrej woli wielu prawie anonimowych osób. Czemu „prawie”? Mnie może nic nie mówić informacja o Ryszardzie S. z Lęborka albo Krystynie T. z Warszawy, ale może ich rodziny, przyjaciele, znajomi z grupy AA, są w stanie jakoś ich rozpoznać. Historia ewolucji Wspólnoty AA, jej przekształceń formalno-prawnych, zmian mniejszych i większych w strukturach, historia którą momentami czyta się jak kryminał, a czasem nużąca. Książka zawiera tabele, wykresy, schematy organizacyjne i tysiące danych.

Pierwszych kilkadziesiąt stron autor poświęcił – moim zdaniem – nie tyle na prezentację historii, bo ta pojawia się jedynie jakby w tle, co na wyjaśnienie czytelnikowi, czym/kim jest mandatariusz, intergrupa, region, konferencja, powiernik, delegat, fundacja. Bez tego elementu reszta lektury mogła by być mało zrozumiała. Ale i tak nie wszystko było takie jasne i oczywiste, bo na przykład, znaczenia określenia „rekomendacja”[1] musiałem się domyślić. W każdym razie tych kilkadziesiąt stron pełni raczej rolę przewodnikową niż historyczną.

Pisząc o jednym z wydań książki „Anonimowi Alkoholicy”, Tadeusz cytuje decyzję Vinnie McCarthy oraz informuje lakonicznie, jak została ona zrealizowana:

Ponieważ do Wielkiej Księgi włączone zostaną nowe materiały (a mianowicie cały tekst początkowy, dodatki i niektóre historie osobiste – przetłumaczone z języka angielskiego) muszę otrzymać wypełnione formularze cesji praw autorskich (Assignment of Copyrighty) na te NOWE (podkreślenie w oryginale – przyp. aut.) tłumaczenia. Musi się znaleźć uwaga, że jest to DRUGIE WYDANIE…

[…]

Zalecenie „AA World Service Inc.” żeby w książce obowiązkowo zaznaczyć, że jest to drugie polskie wydanie Wielkiej Księgi, zostało zignorowane[2].

Wydawać by się mogło, że samowola i hece z numeracją wydań, to już przeszłość, ale… Mam w swoich zbiorach sześć lub siedem różnych tych Wielkich Ksiąg AA, ale z jakiegoś tajemniczego powodu wydanie z roku 2018 (oraz nieco zmienione z 2019) oznaczone jest numerem czwartym. Jeśli, jak to relacjonuje Tadeusz, numeracja wydań tych książek zawarta w stopkach jest niewiarygodna, nie można na niej polegać, to chyba najprościej byłoby zastosować poprawne znaczenie specjalistycznego określenia „wydanie” (to jest ogół egzemplarzy książki, czasopisma itp., odbitych z tego samego składu drukarskiego), jednak Anonimowi Alkoholicy w Polsce najwyraźniej nadal wiedzą lepiej.

Postawa typu nikt nam nie będzie mówił, co i jak mamy robić, powtarza się w opowieści o AA w Polsce wiele razy. Choćby w opisywanej na stronie 87 relacji z pojawienia się, nie wiadomo jakim cudem i skąd, Komisji ds. Zakładów Karnych. Tylko Konferencja Służby Krajowej mogła powoływać nowe komisje, a ta nie przewidywała w ogóle istnienia tej Komisji. Z czasem oczywiście jakoś zostało to „wyprostowane”, podobnie jak poważne wątpliwości księgowo-finansowe i wiele innych problemów wynikających z samowoli i braku poszanowania dla norm prawnych i zasad.

Rada Powierników wyraziła zgodę na druk reprintu amerykańskiego oryginału Wielkiej Księgi w nakładzie 1000 egzemplarzy[3].

…okazało się, że przy wydawaniu reprintu – z niewiedzy popełniono gafę, nie uzyskując wcześniejszej zgody „AAWS, Inc.”[4].

Ciekawe nazewnictwo, swoją drogą, bo coś mi się wydaje, że zlekceważenie czyichś autorskich praw majątkowych i osobistych, chyba jednak nie nazywa się gafą i jest karalne. Wygląda jednak na to, że alkoholicy z Polski jakoś się w tej kwestii dogadali z amerykańskimi. No i bardzo dobrze.

Tutaj widoczna jest też pewna tendencja albo skłonność alkoholików – ludzie trzeźwo myślący, jeśli czegoś nie wiedzą, to dopytują, doczytują, konsultują, radzą się, natomiast nietrzeźwi po prostu wymyślają, tworzą w swoich chorych umysłach jakąś alternatywną rzeczywistość i sami w nią wierzą. Pewna Amerykanka dała Polakom na pamiątkę starą Wielką Księgę swojego zmarłego męża, więc alkoholicy w Polsce natychmiast uznali, że mogą ją sobie powielać, drukować, sprzedawać i zarabiać. Ups! I to kilka albo kilkanaście osób! I to nie zmuszonych do podejmowania decyzji w ciągu kilku sekund! Niesamowite!

Druga strona medalu, inne oblicze AA, to działania i starania wielu anonimowych alkoholików, choćby na przykład niejakiego Marka „Walizeczki”, który przez rok, miesiąc w miesiąc, pisał opracowania kolejnych Dwunastu Koncepcji AA (a latami także inne teksty do biuletynów AA), i jestem pewien, że za darmo, dla wspólnego dobra członków AA, by ta Wspólnota była, stawała się, działała coraz lepiej, coraz bardziej zgodnie z zasadami.

Mniej więcej od rozdziału poświęconego sesji głównej 44. KSK, czyli od strony 311, zaczyna się część polemiczna książki. W niewielkim już powiązaniu z historią, autor prezentuje, w formie esejów, swoje oraz innych osób przekonania na różne AA-owskie tematy. To takie teksty jak na przykład: „Działanie a moje wyzdrowienie”, „Moje działanie a jedność”, „Tradycja Druga a jedność AA”, „Co ma zrobić agnostyk lub ateista?”, „Pewien problem jednak jest”, „Spory o sponsorowanie”, „Wiktor O. o programie AA i terapii” i wiele innych, dość… gorących.

 „Dla mnie terapia i AA idą w parze jak dobre małżeństwo” – mówił Tadeusz T. i przyznawał…[5]

Czy naprawdę dobre małżeństwo opiera się i buduje na regule przyciągania się przeciwieństw? Jedna strona mówi wprost o wyleczeniu z alkoholizmu, druga twierdzi, że alkoholicy nie wyzdrowieją nigdy, że mogą sobie trzeźwieć do końca życia, ale nigdy trzeźwi nie będą. Jedna strona twierdzi, że egoizm może zabić alkoholika, a druga, że zdrowy egoizm (sic!), to świetny pomysł na życie. Według jednych alkoholika uzdrawia Bóg, a według drugich psychoterapia. Jedni uważają, że prawdziwy alkoholik jest bezsilny wobec alkoholu, a drudzy próbują uczyć alkoholików kontrolowanego picia. Itd. Itd. Itd.

Dlatego te fragmenty książki „Historia AA w Polsce”, wyjątkowo ciekawe swoją drogą, proponuję traktować dość… ostrożnie. Esej to forma literacka ujmująca temat w sposób subiektywny.

Kapitalne są wspomnienia z czasów otwierania pierwszych grup polskojęzycznych poza granicami Polski. Historia kilku z nich sięga do czasów, gdy w Polsce Wspólnota AA jeszcze nie istniała. Zawiera książka historię powstawania (czasem też zamykania) AA-owskich biuletynów. Ciekawa jest relacja na temat ewolucji spotkań w Carlsbergu i wielu, wielu innych jeszcze wydarzeń, zwłaszcza tych bardziej kontrowersyjnych. Dzięki „Historii AA w Polsce” i z perspektywy czasu, można sobie wyrobić – na spokojnie – własne zdanie na ich temat.

Tadeusz z grupy AA „Ster” wykonał niesamowitą pracę. Zebrał relacje ze wszystkich Konferencji, poskładał w jedną całość historię wszystkich regionów i wszystkich intergrup, uporządkował chronologię (gdzie to było możliwe) – zrobił to w ramach służby, czyli po prostu za darmo, i zapewne zdając sobie sprawę, że wszystkie te sprawozdania i dane, w pełni zainteresują stosunkowo niewielką liczbą osób. To rzetelna praca, która powinna zostać wykonana choćby po to, żeby Wspólnota AA w Polsce nie popełniała stale tych samych błędów, żeby nie zapomniała o swoich korzeniach, jednak porywające samo w sobie, coś takiego często nie jest. Kto będzie się ekscytował, rozciągającą się na sześć stron tabelą, zawierającą listę przewodniczących, zastępców i sekretarzy komisji KSK w latach 1995-2017?

Dziękuję Tadeusz – nikt inny nie mógł się podjąć tak żmudnej pracy i skończyć jej, nie tracąc pogody ducha.

Na koniec anegdota. Napisałem kiedyś wypracowanie, z którego byłem bardzo dumny. Aż do momentu, kiedy okazało się, że pani nauczycielka mocno obniżyła mi ocenę z niego za styl, a dokładnie chodziło o trzy razy powtórzone stwierdzenie „warto zauważyć/wspomnieć/dodać”. Mnie się to wydawało takie… poważne, dojrzałe, polepszające jakość tekstu. Pani od polskiego twierdziła, że jest wprost przeciwnie. Przekonywała, że gdyby coś niewarte było zauważenia, to bym przecież o tym nie pisał. Że zdanie „Władysław Kozakiewicz zdobył tytuł mistrza olimpijskiego” jest prostym, jasnym komunikatem, natomiast „Warto zauważyć, że Władysław Kozakiewicz zdobył tytuł mistrza olimpijskiego” – jest bombastyczne i udziwnione. Że jeśli w tekście zbyt wiele razy występuje „warto”, to czytelnik zaczyna podejrzewać, że reszta tekstu nie jest nic warta. I wreszcie, że jest to maniera autorów tekstów, którym płaci się od liczby znaków. W każdym razie oduczyła mnie tego dość skutecznie. Wredna baba… :-)

---

[1] Rekomendacja to pozytywna opinia wydana o kimś lub  pozytywna lub negatywna ocena wartości spółki i jej akcji wydana przez doradcę giełdowego, w „Historii” wydaje się to być  raczej decyzja, zalecenie, wydane przez konferencję.
[2] Tadeusz, „Historia AA w Polsce” tom II, Fundacja BSK AA w Polsce, 2019, s. 79-80.
[3] Tamże, s. 232,
[4] Tamże, s. 248.
[5] Tamże, s. 342.