Próba biegu na jednej nodze

W szpitalu rehabilitacyjnym w Korfantowie zorientowałem się, jak wielu jest ludzi, którzy stracili nogę. Przyczyną był wypadek, nowotwór, miażdżyca lub jeszcze coś innego. Dzięki nowym technologiom i długiej rehabilitacji mogą się poruszać w miarę sprawnie, ale to już nigdy nie będzie to samo. Prawie zawsze mają spore ograniczenia, ale w ich przypadku przede wszystkim ważny jest fakt, że nie mają wyboru. W AA spotykam ludzi, którzy – to będzie przenośnia – starają się poruszać na jednej nodze, ale nie dlatego, że drugą stracili, ale dlatego, że tak zdecydowali, tak postanowili.

Trzeźwość to – między wieloma innymi – właściwe proporcje, harmonia, równowaga. Operowanie skrajnościami typowe jest w życiu nietrzeźwym – sam to jeszcze pamiętam.

Bardzo dawno temu w artykule Wrogowie Wspólnoty AA (klik) pisałem: …od samego początku, od narodzin, Wspólnota AA nieustannie musi się przeciwstawiać dwóm poważnym zagrożeniom. Jednym z nich jest – nie zawsze uświadomiona – wewnętrzna potrzeba stworzenia organizacji, a drugim ciągoty i pokusy o charakterze sekciarskim. Od czasu publikacji tego tekstu minęło kilkanaście lat, a od momentu powstania Wspólnoty ponad osiemdziesiąt, a my nadal balansujemy między tymi skrajnościami, nie umiejąc znaleźć równowagi, na której moglibyśmy się pewnie i na długo oprzeć.

Do pewnego stopnia podobnie bywa z alkoholikami, Programem, drogą do trzeźwości. Zamiast znaleźć zrównoważoną metodę, technikę, sposób, i się go trzymać, niektórzy uczestnicy mityngów miotają się z jednej skrajności w drugą. Z jakiegoś powodu chcą opierać się na jednej tylko nodze, posługiwać jedną tylko ręką, widzieć jednym tylko okiem, choć od samego początku do dyspozycji mają oba. Czy jest to próba szukania łatwiejszej, łagodniejszej drogi? Nie wiem, nie rozumiem tego.

Ale, co konkretnie mam na myśli? Już wyjaśniam.

W przypadku pojedynczych alkoholików, ewentualnie grup, oprócz sekciarstwa i ciągotek organizacyjnych, chodzi o inny jeszcze rodzaj równowagi. O taki, który oferuje Program i literatura AA. O równowagę między wiedzą, a religią, a dokładniej między psychologią moralną i wiarą.

Kiedy trafiłem na swój pierwszy mityng wszyscy w AA byli mocno przeterapeutyzowani, a prawie sto procent wysiłku szło w gromadzenie wiedzy, w naukę, w zdobywanie i rozszerzanie poziomu informacji o chorobie alkoholowej. Balansowaliśmy (znów przenośnia) na jednej nodze i kosztowało to wiele wysiłku. Częste były też zapicia.

Minęło dwadzieścia lat. Zmieniło się wszystko, podczas gdy nie zmieniło się nic. Jak to możliwe? Równowagi jak nie było tak nie ma, natomiast pewna część alkoholików tylko zmieniła nogę – teraz opierają się tylko i wyłącznie na Sile Wyższej, lekceważąc i negując całą resztę. Co ciekawe, lekceważą w ten sposób ważne doświadczenia Anonimowych Alkoholików zawarte w Wielkiej Księdze.

W „Opinii lekarza” czytamy: My, lekarze, zdawaliśmy sobie od dawna sprawę, że pewna forma psychologii moralnej jest w przypadku alkoholików niezwykle ważna, ale jej zastosowanie w praktyce napotykało na trudności, których nie byliśmy w stanie pojąć.

Oraz:

Jego problem alkoholowy był tak skomplikowany, a depresja tak głęboka, że uznaliśmy, iż jego jedyną nadzieją może być coś, co nazywaliśmy wtedy „psychologią moralną”, chociaż i to, czy przyniesie ona jakikolwiek skutek, było dla nas sprawą wątpliwą.

Z kolei w rozdziale „Jest rozwiązanie”: Zdecydowaliśmy się wykorzystać w tym celu zarówno nasze wspólne doświadczenie, jak i wiedzę. To sugerowany pożyteczny program dla każdego, kto jest zaniepokojony problemem z piciem. Z konieczności będziemy musieli poruszyć zagadnienia medyczne, psychiatryczne, społeczne i religijne.

Jak już pewnie wyraźnie widać (WIDAĆ! WYRAŹNIE!), od samego początku Anonimowi Alkoholicy korzystają ze wszystkiego, co pomogłoby im rozwiązać problem alkoholizmu. Medycyna, religie, psychiatria, psychologia, zagadnienia społeczne, wiedza, etyka i inne – gramy o życie, więc nie możemy pozwolić sobie na wybrzydzanie. Zaraz, zaraz… nie możemy? A czy niektórzy nie próbują? Uparcie i do tego namawiając innych?

Czasem słyszę, że to Bóg ma alkoholika uwolnić od wad charakteru, alkoholik niczego w tym kierunku nie musi robić, a nawet nie powinien. Tak też jest ze wszystkimi innymi problemami i trudnościami życiowymi. Po co pytać sponsora lub fachowca od czegoś tam – trzeba tylko modlić się i medytować. Dalej nie wiesz, co zrobić? Pewnie za mało się modlisz i medytujesz. Nie zapominaj też o powierzaniu. Nieustannym. Program działania? Oj tam, oj tam! Jakiego niby działania – powierzanie, modlitwa i medytacją są odpowiedzią na wszystko. A jeśli na coś nie są, to widocznie Siła Wyższa nie chce, żebyś rozwiązanie w tej chwili poznał. Przecież to takie proste, czego nie rozumiesz?

W Liście św. Jakuba (Jk, 2, 20) znalazłem kiedyś znamienne słowa: Chcesz zaś zrozumieć, nierozumny człowieku, że wiara bez uczynków jest bezowocna?

Wiara nie zastępuje działania (ani na odwrót), potrzebne są oba te elementy, a i to jeszcze nie wszystko, bo liczy się też wiedza i doświadczenie. To znaczy potrzebne są i liczą się w życiu trzeźwych alkoholików. Tym niemniej zdaję sobie sprawę, że w PLAA niektórzy najwyraźniej uważają inaczej. I – oczywiście – wolno im.