Alkoholicy - prawdziwi i nie

Alkoholik – według słownika synonimów to może być: dypsoman, dypsomaniak, gazownik, lump, moczygęba, moczymorda, ochlajtus, ochlaptus, ochlapus, oliwa, opijus, opilca, opilec, opój, pijaczek, pijaczyna, pijaczysko, pijak, pijanica, pijus, trunkowy, menel, żul, żulik, nałogowiec, dykciarz, kloszard, luj, męt, obwieś, szumowina, balangowicz, bibosz, gąbka, hulajdusza, hulaka, kizior, moczygęba, oliwa, homo ludens, korybant, bombler, ochlaj, nałogowiec, kloszard, łachmaniarz, chlacz, chlejus, kirus, pijany, znietrzeźwiony, brynol, i wiele innych. Alkoholik to obelżywe wyzwisko, bo diagnozą medyczną (F10.2) jest to określenie od stosunkowo krótkiego czasu i tylko w środowisku niepijących alkoholików, czyli ludzi, dla których bardzo ważne jest to, że to choroba, a nie grzech czy słabość charakteru. Reszta świata nie odróżnia pijaka od alkoholika i nasze ambicje, by być chorymi, a nie głupimi i złymi ludźmi, ma głęboko w…

W naszej Wielkiej Księdze od początku moją uwagę zwracała dziwaczna – ze współczesnego punktu widzenia – klasyfikacja alkoholików (ale czy naprawdę chodzi o alkoholików?), dokonana przez doktora Silkwortha. I to jest ważne, że przez lekarza, a nie przez AA. Cytaty pochodzą z Wielkiej Księgi wydanej w 2018 roku:

Istnieją oczywiście emocjonalnie niestabilni psychopaci. Wszyscy znamy ten typ człowieka składającego milion przyrzeczeń i obietnic, których nigdy nie dotrzymuje.

Czyżby każdy, kto często składał jakieś przyrzeczenia i ich nie dotrzymywał, jest/był psychopatą? Niedotrzymywanie obietnic jest objawem psychopatii? Ups!

Istnieje typ człowieka, który nie chce się przyznać, że nie potrafi pić. Planuje różne sposoby picia – czasem zmienia markę alkoholu lub swoje środowisko.

Oczywiście. To typowe dla alkoholików, ale i dla wielu pijaków.

Istnieje także typ, który zawsze wierzy w to, że po pewnym okresie niepicia może znów wypić bez niebezpiecznych konsekwencji.

Oczywiście. To typowe dla alkoholików, ale pewnie też dla pijaków.

Mamy również do czynienia z typem maniakalno-depresyjnym, który jest być może najmniej zrozumiały dla swoich przyjaciół, a o którym można by napisać cały rozdział.

Depresja i różne urojenia często zdarzają się wśród alkoholików. Jednak bywa też odwrotnie – człowiek cierpiący na depresję zauważa, że alkohol łagodzi jej objawy, a więc pije coraz więcej i częściej, i w konsekwencji uzależnia się.

Mamy wreszcie typ człowieka całkowicie normalnego pod każdym względem, z wyjątkiem reakcji na alkohol. Jest to często ktoś wyjątkowo zdolny, inteligentny i przyjacielski.

To bardzo ciekawe, bowiem wychodzi na to, że jest to człowiek, który reaguje alergicznie na etanol, ale nie ma obsesji umysłu. Nigdy nie spotkałem kogoś takiego, ani o kimś takim nie słyszałem.

Poza tym są, według lekarza!, alkoholicy chroniczni i wielu, wielu innych. Ale zaraz, zaraz… czy rzeczywiście alkoholicy? Bo, co bardzo ważne, używa się tu określenia „typ człowieka”, a nie typ alkoholika. Przypomnę też, że było to w czasach, gdy alkoholizm nie był oficjalnie uznawany za chorobę. Skoro nie ma choroby, to się jej nie diagnozuje, to chyba oczywiste.

Odnoszę wrażenie, że doktor Silkworth wrzucał do jednego worka wszystkie przypadki osób nadużywających alkoholu (z przyczyn bardzo różnych), w tym także alkoholików. I dlatego szpital, w którym pracował, specjalizujący się w leczeniu takich przypadków, osiągał nawet czasem pewne sukcesy – bo nie wszyscy oni byli alkoholikami.

A jak tę kwestię widzą i rozumieją Anonimowi Alkoholicy? Okazuje się, że znacznie prościej. Ludzie używający alkoholu dzielą się według AA na trzy typy (Wielka Księga, s. 20). Tak, tylko trzy.

a) Ludzie… nazwijmy to, normalni, zdrowi.

Ludzie pijący umiarkowanie nie mają specjalnych trudności z całkowitym zerwaniem z alkoholem, jeśli mają ku temu powód. Mogą pić lub nie pić.

b) Pijacy. Ludzie nadużywający alkoholu, pijący ryzykownie i szkodliwie, ale…

Jeżeli pojawi się wystarczająco ważny powód – pogorszenie stanu zdrowia, zakochanie, zmiana środowiska lub ostrzeżenie lekarza – taki człowiek również może rzucić picie lub je ograniczyć.

c) Alkoholicy, w WK nazwani niezgrabnie, prawdziwymi alkoholikami.

A co z prawdziwym alkoholikiem? Być może zacznie jako ktoś pijący w sposób umiarkowany. Być może, ale niekoniecznie, stanie się osobą cały czas pijącą bardzo dużo. Po prostu na pewnym etapie swojej pijackiej kariery zaczyna tracić wszelką kontrolę nad spożyciem alkoholu w momencie, gdy tylko bierze pierwszy jego łyk.

To jest naprawdę proste. Nie ma żadnych nieprawdziwych lub sztucznych alkoholików. Po prostu dwa pierwsze przypadki, to w ogóle nie są alkoholicy. Nie wiem, czemu Bill W. użył określenia prawdziwy (real) – zapewne po to, żeby wyeksponować różnice miedzy ludźmi pijącymi normalnie i tylko czasem, okazjonalnie, upijającymi się, albo nawet często nadużywającymi (pijakami), a tymi, którzy wykazują zarówno objawy alergiczne, jak i obsesję umysłu, to jest ludzi, u których po latach diagnozowano by chorobę alkoholową – kiedy już oficjalnie stała się chorobą z opisanymi objawami. Żeby pokazać różnicę między alkoholikiem (wyzwisko), a alkoholikiem (człowiekiem chorym).

Napisałem, że to jest proste, jednak lepiej nie zapominać o stwierdzeniu pewnego warszawskiego weterana, że alkoholik to takie cacuszko, co to aby żyć, musi mieć problemy, a jak ich nie ma, to sobie wymyśli, a jak już wymyśli, to musi je rozwiązywać, a jak nie potrafi, to…  Odnoszę wrażenie, że na określeniu real alcoholic alkoholicy zbudowali jakąś specjalną teorię.

Cytat z innej książki:

Willenberg pisze, że badanie NIANA wskazują, iż 72 procent ludzi przechodzi w życiu przez pojedynczy okres ostrego picia, który trwa średnio trzy, cztery lata [Sarah Allen Benton, „Alkoholicy wysokofunkcjonujący”].

Od bardzo dawna jestem przekonany, że przy mityngowych stołach czasem można spotkać osoby, które nie są alkoholikami. Po prostu zdiagnozowano je w takim właśnie okresie destrukcyjnego picia, skierowano na terapię i do AA, i… tak zostało. Nie znaczy to, że są alkoholikami nieprawdziwymi lub sztucznymi – oni po prostu w ogóle nie są alkoholikami. Może byli pijakami, nie wiem, nie moja sprawa, ale alkoholizm jest jeden i nawet nie ma płci. Może mieć (ten alkoholizm) różne stadia, tak jak alkoholicy miewają różne modele picia, ale to coś zupełnie innego.

Używanie mocno niezgrabnego określenia Billa W. jako okazji do wykluczania, odrzucania, a nawet piętnowania członków AA, uważam za nie do przyjęcia u ludzi przyzwoitych i charakterystycznego co najwyżej dla członków jakichś sekt.