Notatki sponsora (odc. 028)

Każdy musi, niestety, swoje doświadczenia gromadzić sam. Nie są one w pełni przekazywalne – prof. Władysław Bartoszewski „Warto być przyzwoitym”.
 

Kiedy w dyskusji padło pytanie: czy zdarza mi się radzić komuś coś, co nie jest moim doświadczeniem? w pierwszej chwili miałem pewien kłopot z odpowiedzią, bo okazuje się, że zależy ona od tego, kto pyta, komu odpowiadam. Czemu tak się dzieje? Ano dlatego, że słowo „doświadczenie” ma inne znaczenie w języku polskim i inne w języku polskich AA-owców. W konsekwencji odpowiedź na to pytanie udzielona alkoholikowi brzmi: tak, ale każdemu innemu Polakowi: nie.

Anonimowi alkoholicy w Polsce uważają, że doświadczeniem może być tylko i wyłącznie to zdarzenie, w którym uczestniczyłem osobiście. Wydaje mi się, że korzeni tego przekonania szukać można w regułach grupowej psychoterapii odwykowej, ale… mniejsza z tym. Niewielki sens tak właśnie definiowanego doświadczenia wykorzystuję czasem żartując, że jestem nieśmiertelny – bo przecież z mojego doświadczenia wynika, że to zawsze inni umierają, a nie ja.

Oczywiście można się umówić, uzgodnić, że w pewnym środowisku termin „doświadczenie” będziemy rozumieli i używali w sposób szczególny, wyjątkowy, to jest właśnie taki: przeżycie osobiste, w którym to osobiste uczestnictwo jest obowiązkowe. To nie jest zakazane, wolno nam. Tyle tylko, że wówczas sens traci całe to mityngowe dzielenie się doświadczeniem, bo i po co opowiadać komuś o własnym doświadczeniu, jeśli z samego założenia nie może się ono stać także jego udziałem?

Według internetowego Słownika Języka Polskiego PWN doświadczenie to ogół wiadomości i umiejętności zdobytych na podstawie obserwacji i własnych przeżyć albo wydarzenie, zwłaszcza przykre, które wpłynęło na czyjeś życie (definicje chemiczne czy filozoficzne pomijam). Ta definicja, poza tym, że poprawna, jest – jak widać – znacznie szersza, bo obejmuje nie tylko umiejętności, ale i wiadomości; nie ma też wymogu osobistego uczestnictwa, bo zdobyć je można na podstawie obserwacji albo czyjejś relacji.

Dodam jeszcze, że doświadczenie dzieli się na ekstraspekcyjne, to jest zewnętrzne, zmysłowe (słyszałem, widziałem, dotknąłem) oraz introspekcyjne, czyli umysłowe, rozumowe, intelektualne (zrozumiałem, wyciągnąłem wnioski i nasze ulubione: dotarło do mnie). I dopiero tak rozumiane doświadczenie pozwala realnie wykorzystać mityngowe opowieści o zdarzeniach oraz płynące z nich wnioski.

Czemu zajmuję się tym wszystkim? Odpowiem jeszcze jednym cytatem: Jest dla mnie ważne, żeby używać słów w ich rzeczywistym znaczeniu. Dzięki temu jestem odpowiedzialny za to, co mówię i robię, za to, jaki jestem – za siebie (Jorge Bucay, argentyński pisarz i psychiatra, autor „Listów do Klaudii” i „Pozwól, że ci opowiem”).