Równi-równiejsi-najrówniejsi

Ponad dwadzieścia lat temu Wielka Księga nie leżała przed prowadzącym mityng albo niezwykle rzadko. Najważniejszy był scenariusz mityngu oraz przekazywany z rąk do rąk laminat, to jest laminowany tekst 12 Kroków i 12 Tradycji. Podsłuchałem wtedy rozmowę kilku starszych stażem AA-owców. Chodziło o to, żeby podtytułu WK (Opowieść o tym, jak tysiące mężczyzn i kobiet wyzdrowiało z alkoholizmu) nie eksponować za mocno. Treści tej książki właściwie też nie, bo przecież tam jest mowa o wyzdrowieniu z alkoholizmu, a to – jak zdecydowali psychoterapeuci – absolutnie i nigdy nie jest możliwe. Kroki i Tradycje odczytywane z laminatu nie wydawały się groźnie. To był rytuał, obrządek, nikt tego nie rozumiał, nie stosował, nie zastanawiał się. Jednak mnie wtedy uderzyło jedno zdanie: jak my im powiemy, że można wyzdrowieć, to oni zapiją się wszyscy na śmierć. Do dziś dźwięczy mi w uszach to: MY – IM. Byłem wtedy w AA krótko, może z rok, jeszcze łeb miałem napchany naszą równością niby to gwarantowaną przez anonimowość, a tu nagle jacyś MY i ONI.

Wszystkie zwierzęta są sobie równe, ale niektóre są równiejsze od innych[1].

Z czasem jakoś zrozumiałem, że równość nie wyklucza liderów, ale wydawało mi się (naiwnie), że liderzy w AA, to alkoholicy, którzy swoją postawą, postępowaniem, zachowaniem, życiem, itd. zdobyli i zasłużyli sobie na autorytet. Przecież uważam, że alkoholizm zobowiązuje. Do czego? Ano do nieco wyższych od przeciętnej standardów moralnych. Taką drogę do pozycji lidera i autorytetu uważam za naturalną. Jej wadą jest to, że trzeba się narobić i naprawdę coś sobą reprezentować, i trwa to latami.

Później już szybko zorientowałem się, że nie wszyscy alkoholicy czują się zobowiązani przez swój alkoholizm, trzeźwość i Program, zupełnie nie rwą się do trudnej pracy i to przez wiele lat, za to znaczącą pozycję pragną zająć jak najszybciej. Potrzebują zaistnieć. Bywa, że za wszelką cenę, którą zapłacić będą musieli inni. Czy jest w tym coś dziwnego? Skądże znowu! Alkoholik w naszym społeczeństwie to moralny śmieć, zero. Nawet jeśli przestał pić, to w domu lub firmie rzadko może odegrać jakąś znaczącą rolę. Natomiast w AA może stać się wręcz celebrytą. Kiedyś wystarczyło mieć dużo lat abstynencji. Dziś też ma to spore znaczenie, ale przecież alkoholicy niepijący od roku, dwóch, czy pięciu, też potrzebują być kimś, jakoś poprawić sobie bilans emocjonalny. Tak narodzili się wiedzący lepiej.

I tylko w jednym różnicie się od Boga – Bóg wie wszystko, a wy wszystko wiecie lepiej[2].

Zamiast trzeźwości, miłości, empatii, życzliwości, szacunku, zrozumienia, uczciwości, poświęcenia, mają wiedzę. O różnych kartach konferencji, o poradnikach, o statutach, o jedynie słusznych metodach sponsorowania, o Tradycjach i Koncepcjach itp. Czy wiedza jest czymś złym? Oczywiście że nie jest! Pod warunkiem, że występuje obok, a nie zamiast tych przymiotów, które wymieniłem wcześniej. Doktor Bob mówił o miłości, służbie i prostocie, a oni świetnie wiedzą i chętnie wytłumaczą maluczkim, jakie zobowiązania nakłada na grupy Druga Gwarancja w powiązaniu z Siódmą Tradycją.

Zdecydowanie łatwiej jest nauczyć się, zdobyć wiedzę na jakiś temat, niż zmienić całe swoje życie. Zwłaszcza, że wiedzy AA-owskiej nie ma aż tak znowu dużo.

Z wiedzą bywa różnie i trzeba do tego tematu podchodzić bardzo ostrożnie. Wiedza o rozbiciu atomu może służyć do budowy bomby atomowej albo… elektrowni jądrowej. Wiedza może być też związana z władzą. Kiedy w 2007 poznawałem ze sponsorem Tradycje AA, nie ulegało wątpliwości, że robię to po to, żeby być lepszym sługą w AA. Obecnie, jak zapewne widać, ze znajomością Tradycji i Koncepcji oraz powodami ich poznawania… bywa różnie. A władza potrafi być jak narkotyk, kto sprawuje władzę, nie potrzebuje chlać. Że nie wspomnę o innych korzyściach, czasem nawet materialnych

Nie istnieje człowiek, sprawa, zjawisko, a nawet żadna rzecz, dopóty, dopóki w sposób swoisty nie zostały nazwane. Władzą jest, więc moc swoistego nazywania ludzi, spraw, zjawisk i rzeczy tak, aby te określenia przyjęły się powszechnie. Władza nazywa, co jest dobre, a co złe, co jest białe, a co czarne, co jest ładne, a co brzydkie, bohaterskie lub zdradzieckie; co służy ludowi i państwu, a co lud i państwo rujnuje; co jest po lewej ręce, a co po prawej, co jest z przodu, a co z tyłu. Władza określa nawet, który bóg jest silny, a który słaby, co należy wywyższać, a co poniżać[3].

Brak siły – to nasz dylemat.

Macie krew na rękach.

Zapluty karzeł reakcji.

Aktywny głos.

Język serca.

Wykształciuchy.

Wróg ludu pracującego.

Alleluja siostro i do przodu.

Tylko Clarence S. – reszta to terapia.

Skutecznie działające zbiorowe sumienie.

Władza określa i nazywa, władza tworzy specjalny język – to są elementy umacniania nadrzędnej pozycji w grupie, czy jakimś środowisku. Z czasem nieznajomość nazw stworzonych przez elitę/władzę wystarczy, żeby wykluczać niepokornych i karać opornych.

Niektórzy śmieją się z alkoholowej władzy i elit. Natomiast są we Wspólnocie i tacy, którzy twierdzą rezolutnie, że lepsza taka elita i władza, niż żadna. Kto ma rację?

--

[1] George Orwell, „Folwark zwierzęcy”.

[2] Erich Maria Remarque. „Czarny obelisk”.

[3] Zbigniew Nienacki, „Ja Dago”, Księga Grzmotów i Błyskawic rozdział: „O sztuce rządzenia ludźmi”.