Notatki sponsora (odc. 096)

Pomyliłem się, nie miałem racji – nie pierwszy raz i zapewne nie ostatni. Pisząc tekst „Członek AA, czy to brzmi dumnie?” z typowym dla alkoholika egocentryzmem założyłem, że ataki i napaści wojującego weteraństwa dotyczą mnie oraz kilku jeszcze znanych mi osób; znanych z tego, że sponsorują od dawna i skutecznie. Dzięki wielu e-mailom (za wszystkie dziękuję) zorientowałem się, że wojna trwa w całej Polsce, a nawet poza jej granicami. Alkoholicy z grup staropolskich, może nie wszędzie jeszcze posuwają się do przestępstw, jak w Opolu i okolicach, ale coraz bardziej agresywnie walczą… ale o co? z kim? dlaczego?   

W połowie 1998 roku trafiłem do grupy ludzi, którzy Wspólnotą Anonimowych Alkoholików byli chyba tylko z nazwy. W rzeczywistości było to połączenie klubu abstynenta z grupą wsparcia, wzorowane na regułach grup psychoterapeutycznych z pewnymi elementami zaczerpniętymi ze Wspólnoty AA. Dziś wiadomo już powszechnie, że w jej powstawaniu nie uczestniczył żaden anonimowy alkoholik, że założona została przez socjologa, dwie psychoterapeutki i harcmistrza Polski Ludowej, którzy zrobili to najlepiej jak potrafili i zapewne w dobrej wierze, ale… wyszło, jak wyszło.

Dekadę później (daty oczywiście orientacyjne), kiedy sponsorowanie i realna praca na Programie rozwijały się w najlepsze w Opolu i kilku miastach na Śląsku, w środowisku mówiono o nowinkach, o nowej modzie, o nowych, zbędnych eksperymentach w AA. Ale po kolejnych dziesięciu latach już chyba wszędzie wiadomo, że Wspólnota AA od zawsze, od chwili powstania w latach trzydziestych XX w. (prawie 85 lat temu!), opiera się na 12 Krokach i sponsorowaniu. A także, że to COŚ, co założyli profesjonaliści czterdzieści parę lat temu w Polsce, to właśnie jest nowość i chyba niezbyt udany eksperyment. Co komu po wspólnocie, która nie dysponuje rozwiązaniem problemu alkoholizmu, w której nie wolno używać słowa „my”? Przeróżne grupy wsparcia i kluby abstynenta już mieliśmy i mamy, więc…

Kilkanaście lat temu zaczął się też proces sprzeczania się z faktami, a nawet jawnego ich negowania oraz wymyślania absurdalnych teorii, też zresztą kompletnie niezgodnych z rzeczywistością, których ślady widoczne są do dziś. Czy w najnowszej wersji propozycji scenariusza mityngu nie ma nadal rojeń o świeczkach, które rzekomo palą się na drugim końcu świata?

Z tamtego okresu pamiętam też alkoholika, który próbował porównywać Wspólnotę AA do biblioteki, do której każdy może przyjść i wypożyczyć sobie taką książkę, jaka mu się spodoba, która mu sprawi przyjemność (tak… przyjemność, dobre samopoczucie – to przecież najważniejsze!!!). Z czasem, bardzo powoli i ociężale, docierała do niektórych uczestników mityngów reguła jedynego celu Wspólnoty AA oraz, z jeszcze większymi oporami, treść Preambuły, czytanej na większości chyba mityngów w naszym kraju, najwyraźniej kompletnie bez zrozumienia, a zwłaszcza zdanie: Anonimowi Alkoholicy są wspólnotą mężczyzn i kobiet, którzy dzielą się nawzajem doświadczeniem, siłą i nadzieją, aby rozwiązać swój wspólny problem i pomagać innym w wyzdrowieniu z alkoholizmu. Naszym jedynym wspólnym problemem jest alkoholizm, a jedyna oferta Wspólnoty AA to Program, stanowiący rozwiązanie problemu alkoholizmu. To nie jest ani biblioteka, ani nie restauracja, w której można zamówić to, na co się akurat ma ochotę, a jutro coś zupełnie innego – Wspólnota AA dysponuje sprawdzonym rozwiązaniem problemu alkoholizmu i… niczym więcej. Rozliczne potrzeby towarzyskie, zawodowe, seksualne, wychowawcze, motoryzacyjne – bardzo możliwe, że całkiem realne i naturalne – trzeba realizować w innej bibliotece/restauracji/miejscu. Po prostu. Tylko, żeby to pojąć i się z tym zgodzić, trzeba być trzeźwym.

Wspólnota AA w Polsce raz już w historii była bliska rozłamu – gdy ośrodki w Poznaniu ścierały się z Warszawą. Wtedy jakoś udało się alkoholikom dogadać w imię wspólnego dobra, ale obecnie sytuacja jest znacznie trudniejsza, bardziej niebezpieczna. Wspólnota na naszych oczach dzieli się na dwa obozy. Może nawet na trzy, jeśli za oddzielny odłam uznać tzw. pendolino, którego w moim mieście nie ma, więc nie znam się na tym. Wojna, którą obserwuję i doświadczam, którą opisywali w wielu e-mailach znajomi i nieznajomi alkoholicy z różnych miejsc w Polsce i nie tylko, dotyczy skrajnie agresywnych postaw uczestników mityngów staropolskich wobec tych… programowych.

O co walczą, po co, dlaczego, w koszmarny sposób naruszając i lekceważąc Tradycje AA, a nawet dopuszczając się przestępstw? – pytałem na początku. Przecież alkoholicy po Programie tych staropolskich nie są w stanie do niczego zmusić, a zwłaszcza do pracy ze sponsorami na Dwunastu Krokach, nie grożą wyrzuceniem z AA, nie przystawiają noża do gardła, więc… o co do diabła chodzi?! Jak to jest, że samo tylko istnienie alkoholików realnie trzeźwiejących w oparciu o ofertę AA, wywołuje wściekłą agresję niektórych (nielicznych?) pozostałych?

Bardzo łatwo byłoby stwierdzić, że to choroba alkoholowa się broni, ale nawet jeśli w jakiejś mierze odpowiedź ta jest prawdziwa, to niewiele konstruktywnego z niej wynika.

Właściwa odpowiedź jest oczywista i banalnie prosta – strach.

Jeśli jedyną wartością w moim życiu, jedynym źródłem pozytywnej samooceny, są AA-owskie rocznice abstynencji (bo przecież nie napięte relacje z drugą żoną, z którą się też średnio układa, nie przeciętna albo wręcz podrzędna praca i płaca), to każdy człowiek, który osiąga więcej z znacznie krótszym czasie, zadowolony z siebie i swojego miejsca w życiu, szczęśliwy w rodzinie, radujący się realnie czymś większym i ważniejszym, niż… a ja się cieszę, że dzisiaj nie piję i tutaj dotarłem – jest dla mnie zagrożeniem, a samo jego życie, wręcz obelgą. Taki ktoś, nawet nie wiedząc o moim istnieniu, coś mi odbiera. Jeśli okaże się, że same tylko rocznice abstynencji niewiele albo i nic nie znaczą, to wyjdzie na to, że jestem nikim, zerem. Nie mogę do tego dopuścić nawet za cenę życia innych ludzi, których swoją złością i urazami zrażę do Wspólnoty AA. Czyż nie tak?

Ile razy słyszałem od weteranów, że liczy się tylko dzisiaj, ale… zawsze jakoś przemycali informację, jak długo nie piją. Często nawet dodawali, że to nie ma znaczenia, ale wtedy, kiedy już im się jakoś wymsknęło: ja nie piję 24 rok, ale to nie ma znaczenia, bo w AA…

Ile razy słyszałem, że w AA wszyscy jesteśmy równi, ale gdy powiedziałem coś, co się lokalnemu weteranowi-guru nie spodobało, to słyszałem, że może na ten temat będę mógł się wypowiadać, gdy będę miał choć połowę tej abstynencji, co on.

Ile razy słyszałem od takich alkoholików, że we Wspólnocie AA nie powinno się, a nawet nie wolno szukać autorytetów, ale przecież każda wypowiedź weterana-guru miała być traktowana jak jakaś prawda objawiona i broń Boże mieć inne doświadczenia i poglądy. Żadnego autorytetu poza jego własnym, chyba…

Oczywiście, ponad wszelką wątpliwość i na pewno nie wszyscy alkoholicy po Programie są trzeźwi i dobrzy, nie wszyscy uczestnicy mityngów staropolskich są pijani i źli, bez bzdurnych uogólnień! Jednak tak się jakoś dziwnie składa, że ani jeden e-mail z kilkunastu, a może i więcej, które w ostatnich dniach dostałem, nie dotyczył pretensji i żalów wobec alkoholików po Programie. Czyżby dlatego, że trzeźwi ludzie niczego nie chcą od tych staropolskich, niczego nie próbują im zabierać?

Smutne to wszystko, ale ja już jestem zmęczony udawaniem, że wszystko działa jak należy, że dobrze idzie, że jest super, a będzie jeszcze lepiej.

Za moich szkolnych czasów Asnyk był w kanonie lektur, nieźle go pamiętam, więc teraz drobna, zabawna parafraza, żeby nie było aż tak poważnie:

Trzeba z trzeźwymi naprzód iść,

Po życie sięgać nowe,

A nie w żałosnych rocznic laur,

Z uporem stroić głowę.

Wy nie cofniecie życia fal,

Nic wojny nie pomogą,

Bezsilne gniewy, próżny żal,

AA pójdzie swoją drogą.

A na koniec jedna jeszcze uwaga. Od lat już czekam na nowe, wolne od błędów wydanie Wielkiej Księgi. Zgodę i licencję na nie mamy chyba ponad rok. Jeśli nadal nowe wydanie jest wstrzymywane, to bardzo chciałbym wierzyć, że tylko z powodów merytorycznych, a nie ze strachu przed wojującymi staropolanami w AA i ewentualnym rozłamem. Bo manifestacje choroby alkoholowej można zrozumieć, można współczuć, można czasem nawet pomóc, ale nigdy, przenigdy nie należy im ulegać, bo zło zawsze w konsekwencji urodzi jeszcze większe zło. Zawsze!