Błąd afirmacji alkoholików

Ludzie są bardzo przywiązani do swoich przekonań. Nie dążą do poznania prawdy, chcą tylko pewnej formy równowagi i potrafią zbudować sobie w miarę spójny świat na swoich przekonaniach. To daje im poczucie bezpieczeństwa, więc podświadomie trzymają się tego, w co uwierzyli. [Laurent Gounelle, „O człowieku, który chciał być szczęśliwy”]

Czym alkoholicy różnią się od innych ludzi? Alkoholicy są tacy sami, jak inni ludzie, tylko bardziej. [Meszuge - parafraza]

Od wielu lat obserwuję na forach internetowych, w komentarzach blogowych, podczas różnych warsztatów i spikerek, także na mityngach, choć tu nieco rzadziej, tendencję alkoholików do wpadania w pułapkę potwierdzania. Pułapka potwierdzania, zwana też błędem afirmacji, to tendencja do wyszukiwania, a nawet w ogóle dostrzegania, tylko tych informacji, które potwierdzają wcześniejsze przekonania i ignorowania im zaprzeczających.

Przykład. Alkoholicy Anonimowi w Polsce dzielą się na takich, którzy uważają, że wyzdrowienie z alkoholizmu jest możliwe oraz tych, którzy wierzą, że jest to choroba nieuleczalna. Jedni widzą podtytuł WK „historia o tym jak tysiące mężczyzn i kobiet wyzdrowiało z alkoholizmu”, za to drudzy stwierdzenie: „Nie wyleczyliśmy się z alkoholizmu” [s. 86].

Jest to przykład najprostszy, bo wiadomo, że różnica związana jest z niuansami językowymi. W języku polskim „wyzdrowiał” i „wyleczył się” to w zasadzie synonimy, ale w angielskim „recovery” i „cure” to różne pojęcia. Ale mniejsza z tym, chodzi o błąd afirmacji.

Bill W. nie był pisarzem, swoją drogą nie znalazłem informacji o jego wykształceniu, ale może coś przeoczyłem, pisał, jak umiał, pisał szybko, żeby jak najszybciej się wzbogacić, nie sądzę, żeby przewidywał, że jego teksty będą tak drobiazgowo analizowane, więc wszystko to powodowało, że nawet w samej tylko Wielkiej Księdze czasami nie był konsekwentny. Taka sytuacja sprzyja błędom afirmacji. Jeśli alkoholik podchodzi do książki z przekonaniami swojego sponsora, to i nic dziwnego, że będzie widział tylko te fragmenty, które je potwierdzają. Ba, są sponsorzy, którzy nakazują podopiecznym czytać TYLKO określone fragmenty tekstu! Kiedy pierwszy raz usłyszałem o takich niecnych praktykach, najpierw nie mogłem w to uwierzyć, a gdy zobaczyłem pokolorowaną WK (to czytać, ale tamtego nie czytać) włos mi się zjeżył na głowie, na tak bezczelną i sekciarską manipulację.

Oczywiście nie jest żadnym błędem afirmacji działanie świadome i celowe. Kilkanaście lat temu podczas spikerki cytowałem doktora Boba i jego stwierdzenie, że do trzeźwości jest droga łatwa i droga trudna, a ta trudna polega na samym tylko chodzeniu na mityngi. Cytat przeczytałem z książki, więc był prawdziwy, ale nie wyjaśniłem kontekstu tego stwierdzenia. Wyszło na to (i o to mi chodziło), żeby stworzyć wrażenie, że doktor Bob porównuje chadzanie po mityngach z pracą ze sponsorem. Było to z mojej strony zagranie nieeleganckie, bo ja wiedziałem, że Bobowi chodziło o coś zupełnie innego, a konkretnie o leczenie szpitalne. Alkoholicy, którzy na swój pierwszy mityng trafiali prosto z ulicy, mieli trudniej niż ci, którzy wcześniej byli hospitalizowani. To też była z mojej strony manipulacja*. I co z tego, że w dobrej wierze? Więc jeśli ktoś ten mój występ pamięta, to przepraszam.

Nie pamiętam dokładnie, od kiedy zacząłem o tym mówić, ale na blogu pierwszy raz wyraźnie napisałem, że Program AA jest pewną spójną całością, 19 kwietnia 2010 roku. Dla umysłów mniej lotnych wymyśliłem porównanie do szkoły podstawowej. W życiu dorosłym, na przykład w pracy zawodowej, używamy wiedzy i doświadczeń zdobytych w podstawówce, a nie osobno, zdobytych w klasie czwartej lub siódmej. Inne, podobne porównanie dotyczy szkoły średniej – skończyłem technikum budowlane, ale przecież na budowie korzystałem z wiedzy i doświadczeń z tego technikum razem, a nie z tej lub innej klasy osobno, oddzielnie. Jedni zrozumieli, inni nie, ale prościej już nie potrafię.

W każdym razie zdolność postrzegania Programu AA jako całości, czyli sposobu na takie życie, w którym alkohol nie jest potrzebny, potrafi chronić przed błędami afirmacji. Ale tylko tych, których cechuje otwarta głowa i którzy nie boją się weryfikacji swoich przekonań.

Obroną przed pułapkami potwierdzania, czyli błędami afirmacji wywołanymi celowo przez innych alkoholików, jest uważne i ze zrozumieniem czytanie CAŁEJ literatury AA i dopytywanie różnych osób, nie tylko sponsora, jak rozumieć to lub owo. Od tego są warsztaty, internet, a nawet zwykłe, ale raczej programowe mityngi.

---

* Podobną sztuczkę uskutecznił dominikanin Adam Szustak w swojej audycji, w której próbuje wmówić ludziom, że Kościół wcale nie usunął Drugiego Przykazania (Nie będziesz czynił żadnej rzeźby ani żadnego obrazu tego, co jest na niebie wysoko, ani tego, co jest na ziemi nisko, ani tego, co jest w wodach pod ziemią! – Księga Wyjścia 20, 4). To przykazanie, co oczywiste, przeszkadzało Kościołowi handlować dewocjonaliami, a to biznes na biliony dolarów.

Szustak używa tu argumentu o wypełnianiu Prawa przez Jezusa: Nie sądźcie, że przyszedłem znieść Prawo albo Proroków. Nie przyszedłem znieść, ale wypełnić (Mt 5, 17). I nawet pozornie wygląda to całkiem sensownie, ale… Ale prezentuje tylko część cytatu i to tą, która mu pasuje. Nie mówi o całym przekazie, który brzmi: Nie sądźcie, że przyszedłem znieść Prawo albo Proroków. Nie przyszedłem znieść, ale wypełnić. Zaprawdę bowiem, powiadam wam: Dopóki niebo i ziemia nie przeminą, ani jedna jota nie zmieni się w Prawie, aż się wszystko spełni. Ktokolwiek więc zniósłby jedno z tych przykazań, choćby najmniejszych, i uczyłby tak ludzi, ten będzie najmniejszy w królestwie niebieskim. A kto je wypełnia i uczy wypełniać, ten będzie wielki w królestwie niebieskim. Bo powiadam wam: Jeśli wasza sprawiedliwość nie będzie większa niż uczonych w Piśmie i faryzeuszów, nie wejdziecie do królestwa niebieskiego (Mt 5, 17-20). Pogrubienie moje.

Audycja Szustaka: https://www.youtube.com/watch?v=vPwDX2LvccU O tym wypełnianiu Prawa mówi ok. 9 minuty 15 sekundy nagrania i starannie unika tego fragmentu, w którym Jezus grozi karami za usuwanie Przykazań.

https://img6.dmty.pl//uploads/202301/1673413126_be2hh8_600.jpg