Prawda czy propaganda?

Kiedy Irena H. z Akron, podczas spikerki w Opolu, powiedziała, że w Polsce mamy problem z translacją WK, a alkoholicy w Ameryce z interpretacją tej książki, znałem już tę pozycję na tyle dobrze, że wiedziałem, o co jej chodzi. Bill W. nie pisał precyzyjnie, niestety, wiele fragmentów WK rodzi wątpliwości. Czy to dlatego, że nie umiał pisać, czy może za słabo znał wtedy (1938-39) alkoholików i nie wiedział, że przyczepią się wszystkiego, czy może chodziło o jedno i drugie – nie wiem. Faktem jest, że tekst książki miejscami sprawia kłopoty, a typowe cechy alkoholików sprawiają, że raczej nigdy Wspólnota nie wypracuje jakiejś jednolitej interpretacji.

Jak to zaobserwowało wielu psychiatrów, przekora jest rzucającą się w oczy cechą znacznej części alkoholików [12x12, s. 33].

Oto problematyczny przykład, pierwszy, jaki mi się przypomniał, i jeden spośród wielu:

Tak więc wspólnota rozwija się i ty również możesz się rozwijać wewnętrznie. Nawet gdybyś był sam - tylko z tą książką w dłoni. Mamy nadzieję, że zawiera ona wszystko, czego potrzebujesz. Przynajmniej na początek [WK, s. 142].

Czy to znaczy, że sponsorzy są zbędni? Bo wystarczy Wielka Księga w rękach alkoholika? A może chodzi w tym cytacie nie o trzeźwość, ale dosłownie o bliżej nieokreślony rozwój wewnętrzny? Czy książka „Anonimowi Alkoholicy” jest o wytrzeźwieniu, czy o rozwoju wewnętrznym? Na początek – to znaczy, do kiedy? Ile trwa początek? Może wreszcie ten fragment nie ma nic wspólnego z prawdą i jest tylko chwytem marketingowym, żeby książka dobrze się sprzedawała?

Jedno natomiast wychodziło Billowi bardzo dobrze – asekuracja.

Powtórzmy raz jeszcze: alkoholik niekiedy nie posiada wystarczająco skutecznej obrony psychicznej przed pierwszym kieliszkiem. Oprócz bardzo rzadkich przypadków ani on sam, ani z pomocą innego człowieka, nie jest w stanie obronić się przed chęcią wypicia. Owa obrona musi nadejść od Siły Wyższej [WK, s. 36].

Czytając to, wielu alkoholików jest zniechęconych i wystraszonych. Na co mi sponsor i cała ta Wspólnota – skoro okazuje się, że jak mi Bóg nie pomoże, to wszyscy ci ludzie nic nie znaczą. To po co mam chodzić do tego waszego AA? I po co czytać tę książkę, skoro tylko Bóg się liczy i bez Jego pomocy i tak mam przekichane?

W takim momencie trzeba zwracać uwagę na to, że nie posiada skutecznej obrony tylko „niekiedy” (Czyli ile? Jeden na sto? Jeden na milion?). Poza tym „oprócz bardzo rzadkich przypadków” oznacza, że jednak zdarza się inaczej.

Można też teraz zadać nieco przewrotne pytanie, ilu znasz ludzi, którym pomógł osobiście Bóg, a ilu znajomym alkoholikom pomógł sponsor, literatura (w tym Program), mityngi i służby?

Ani Wielka Księga, ani tym bardziej cała reszta literatury AA, nie jest jednoznaczna, choć rozumiem, że alkoholicy czuliby się bezpieczniej, gdyby tak właśnie było. Też mi się kiedyś marzyło. I żeby sponsorowanie było tylko według jednej, jedynie słusznej i zatwierdzonej metody. Później wytrzeźwiałem i przestałem kopać się z faktami. Tak nie jest i już nigdy nie będzie – choćby w związku z faktem śmierci autora/autorów.

Dwanaście Kroków zawiera niewiele wskazań absolutnych. Większość Kroków poddaje się elastycznej interpretacji, zależnie od doświadczenia i światopoglądu jednostki [„Jak to widzi Bill”, s. 191].

Oczywiście można te trudności mnożyć w sumie w nieskończoność. „Niewiele” to ile, ale konkretnie? „Większość”, czyli które tak, a które nie? Kto miałby o tym decydować?

I zabawa trwa... od prawie stu lat. :-)