Nasz teoretyczny poradnik

Wspominałem już, ale przypomnę, że Bill W. zaczął pisać V rozdział Wielkiej Księgi w grudniu 1938 roku (książka wydana została w kwietniu 1939) i wtedy dopiero z ustnie przekazywanych wskazówek (zawierało się to w sześciu punktach) stworzył Program Dwunastu Kroków AA. Więc „Anonimowi Alkoholicy” to częściowo teoretyczny poradnik, bo nie było wtedy jeszcze żadnych doświadczeń, dotyczących tych Dwunastu Kroków. Co oczywiste, skoro Bill je wymyślił pół godziny wcześniej albo ze trzy dni wcześniej.

Tą teoretyczność da się zauważyć podczas lektury książki, choć możliwe, że nie za pierwszym razem. Mój sponsor mawiał, że my w AA znamy literaturę AA, a ja wziąłem to sobie do serca. Na przykład brak wyraźnie zaznaczonego tekstu, który dotyczyłby Kroku Drugiego (wspomniałem o tym w poprzednim wpisie). Wielu alkoholików, w tym i ja, pracując z podopiecznymi, pomaga zrozumieć Krok Drugi w oparciu o rozdział „My agnostycy”, ale spotkałem też sponsorów, którzy upewniwszy się, że podopieczny nie jest ateistą lub agnostykiem, zupełnie ten rozdział pomijają, słusznie twierdząc, że ich nie dotyczy. Podobnie bywa zresztą z rozdziałami „Do pracodawców” i „Do żon”. Jest przecież w AA wielu alkoholików, którzy nigdy nie byli i nie będą pracodawcami lub nie mają (może już) żon.

O braku doświadczeń, a więc i braku konkretnych zaleceń, na temat praktycznej realizacji Kroków Sześć-Siedem (w WK jest tylko ogólna idea), już było, więc czas na podobne przyjrzenie się Krokom Osiem-Dziewięć. Zaczyna się to na stronie 77:

Przyjrzyjmy się Krokom Ósmemu i Dziewiątemu. Mamy listę wszystkich osób, które skrzywdziliśmy i którym gotowi jesteśmy zadośćuczynić. Sporządziliśmy ją przy dokonywaniu inwentury. Poddaliśmy się drastycznej samoocenie. Teraz udajemy się do naszych bliskich i naprawiamy szkody wyrządzone w przeszłości.

Po pierwsze, Kroki te omawiane są razem – jak były realizowane razem wcześniej, w programie ustnie przekazywanych kilku punktów. Po drugie, gdzie kończy się instrukcja dotycząca Kroku Ósmego? Bo Teraz udajemy się do… to już Krok Dziewiąty. Poza tym, kiedyż to w Kroku Czwartym mowa jest o gotowości do zadośćuczynienia? Powtórzę: Mamy listę wszystkich osób, które skrzywdziliśmy i którym gotowi jesteśmy zadośćuczynić. Sporządziliśmy ją przy dokonywaniu inwentury. Znam wielu alkoholików z AA, ale żaden z nich nie wspominał o budowaniu gotowości do zadośćuczynienia podczas obrachunku moralnego (Krok Czwarty), zwanego obecnie inwentaryzacją. Ups! Czyli nowopowstałego Kroku Ósmego tak naprawdę też właściwie nie ma w Wielkiej Księdze? Ależ nie! Chodzi o ulubioną magię wyznawców "pendolino" – stali się gotowi. Jakoś tak, samoistnie. Wprawdzie nie wiedzieli, co zrobić, jak zrobić i kiedy, ale to nieważne, bo się stali. Jak w Kroku Szóstym.

Bill W. opisał doświadczenia dotyczące zadośćuczynienia, bo o tym była mowa w programie tych kilku niespisanych punktów, a po wymyśleniu Kroku Ósmego, na szybko sklecił na jego temat 2-3 zdania i dołożył do tekstu.

Fragmenty, dotyczące Kroków Osiem-Dziewięć z WK, zawierają też inne „rodzynki” lub, jak kto woli „perełki”. Na przykład wyjaśnienie religijności Wspólnoty i Programu AA.

Po co narażać się na otrzymanie etykietki fanatyka albo religijnego nudziarza? [s. 78]

Zaraz, zaraz… a po co niby osobie skrzywdzonej w ogóle mówić o religii? A jeśli już, to niby jakiej religii?

Zbliżenie się do osoby, która wciąż jeszcze odczuwa ból po niesprawiedliwości, jaką jej wyrządziliśmy, i oznajmienie, że staliśmy się religijni, rzadko bywa rozsądnym posunięciem. [s. 78]

Tu już wyraźnie widać, że dzięki działaniu programu powinniśmy stać się religijni!

Albo to – prawdziwe s…syństwo!

W żadnym wypadku nie krytykujemy tej osoby ani się z nią nie kłócimy. Po prostu mówimy, że nigdy nie poradzimy sobie z piciem, dopóki nie zrobimy wszystkiego, co w naszej mocy, by uporządkować przeszłość. (s. 78]

Czyli nie mam zadośćuczynić ofierze, bo ją skrzywdziłem, bo jej się to należy, bo jestem jej to winien. Nie, robię to, żeby zadbać o siebie, żeby nie wrócić do picia! I jeszcze coś takiego mam pokrzywdzonemu powiedzieć wprost!? Takie gnojstwo w głowie się nie mieści!

A ten fragment teoretycznych obietnic (bo „sądzimy” – czyli nie wiemy, nie przeżyliśmy, ale tylko przypuszczamy) ktoś pamięta?

Przestaniemy skupiać się na sobie, a zaczniemy interesować się bliźnimi. Zniknie egoizm. [s. 85]

Tak… właśnie widać…

Reasumując – albo z tym Programem opisanym w WK coś jest nie tak, a przynajmniej nie zawsze, albo to wynik działania naszych „zaufanych” tłumaczy. Na szczęście nie jest to jedyna pozycja Wspólnoty, z której można korzystać w temacie Programu Dwunastu Kroków. Może też dlatego tak... problematyczne i kontrowersyjne są efekty Programu robionego tylko w oparciu o Wielką Księgę.