Nie, nie jesteśmy tacy sami

Od ponad dwudziestu lat, podczas mityngów i nie tylko, bo w ogóle w środowisku AA, słyszę powtarzane przez fanatyków z maniackim uporem i niezłomną wiarą przekonanie, że my, alkoholicy, jesteśmy tacy sami. Jest to całkowicie sprzeczne z podstawowym choćby oglądem rzeczywistości, ale przecież spora część z nas od rzeczywistości oderwana jest w stopniu znaczącym.

Od dawna proponuję nowicjuszom, żeby w swoich początkach w AA, skupiali się raczej na podobieństwach, a nie na różnicach. To jednak nie ma kompletnie nic wspólnego z przekonywaniem siebie i innych, że jesteśmy tacy sami.

Podobnych jest kilka, może kilkanaście objawów choroby alkoholowej, które nazywam manifestacjami alkoholizmu, za to różnic jest zapewne nieskończenie wiele. Większość z nich, tych różnic, jest normalna, oczywista, nie budzi wątpliwości. Jednak przynajmniej jednej różnicy nie pojmuję zupełnie, choć przyjmuję do wiadomości, że niektórzy tak mają.

Całe życie chciałem wiedzieć. Właściwie wiedzieć wszystko, wiedzieć, jak było, wiedzieć, jaka jest prawda. Oczywiście jedne tematy interesowały mnie mniej, inne bardziej, jeszcze inne prawie w ogóle, ale to normalne. Bywa też, że nie szukam prawdy na jakiś temat ze zwykłego lenistwa, jednak gdyby można ją było poznać bez wysiłku, bez nakładu sił i środków, to bardzo chętnie, czemu nie.

Zdarza mi się stykać z ludźmi o konstrukcji psychicznej zupełnie odmiennej niż moja, co nie znaczy, że lepszych lub gorszych. Ludzi, którzy nie chcą wiedzieć. Nie chcą poznać, nie chcą zrozumieć, nie chcą dowiedzieć się, jaka jest prawda, nie chcą zetknąć się w rzeczywistością. Nie chodzi mi o tych, którym się nie chce dowiedzieć, ale o tych którzy nie chcą wiedzieć, choćby to było za darmo i bez wyrzeczeń, i gotowi są włożyć sporo wysiłku w to, żeby się – broń Boże! – nie dowiedzieć. I nie w tym rzecz, że konkretny temat, zagadnienie, ich nie interesuje – nie, deklarują głośno i wyraźnie, że to coś jest dla nich bardzo ważne, jest kwestią znaczącą w ich życiu, a jednak starają się nie wiedzieć. Zdumiewające!

Jak zauważyłem, taka postawa (nie chcę wiedzieć!) dotyczy głównie alkoholizmu, AA i Programu oraz religii (możliwe, że też polityki, ale na tym się nie znam). Bywa że te kwestie się łączą. Na przykład na pytanie, czy w twoim życiu „Bóg jest wszystkim albo niczym (WK, s. 53), odpowiadają bez mrugnięcia okiem, że zdecydowanie wszystkim. Jednak nie starają się niczego o tym Bogu dowiedzieć. Nie przeczytali Biblii ani nawet Nowego Testamentu (lub innej fundamentalnej dla swojej religii księgi, np. Tory czy Koranu), a jeśli ktoś próbuje im coś opowiedzieć, nie chcą słuchać. Twierdzą, że AA i Dwanaście Kroków uratowały im życie i że żyją Programem, ale poza niewielkim fragmentem jednej z książek, chodzi o jakieś 70 kartek, mocno się starają nic więcej nie wiedzieć, nie poznać, nie przeczytać.

Jest to tylko dowód na to, że mamy różną osobowość, czyli… «całość stałych cech psychicznych i mechanizmów wewnętrznych regulujących zachowanie człowieka». Nie musi to oznaczać ludzi, alkoholików, lepszych i gorszych, ale po prostu odmiennych, nie takich samych.

A jak to jest u Ciebie?

Ludzie są bardzo przywiązani do swoich przekonań. Nie dążą do poznania prawdy, chcą tylko pewnej formy równowagi i potrafią zbudować sobie w miarę spójny świat na swoich przekonaniach. To daje im poczucie bezpieczeństwa, więc podświadomie trzymają się tego, w co uwierzyli. Laurent Gounelle.

Nie ma takiego poświęcenia, na jakie człowiek się nie zdobędzie, by tylko uniknąć wyczerpującego wysiłku myślenia. Robert Cialdini.